I.v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),
I. Prop.
A. In gen.
1. Of things: “omnia praesegmina,” Plaut. Aul. 2, 4, 34: “stipulam,” Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28: “radices palmarum,” Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87: “apes in vas,” Varr. R. R. 2, 16, 37: “ossa,” Tib. 3, 2, 19; cf. “reliquias,” Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3: “materiem nostram Post obitum,” Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793): “sparsos per colla capillos in nodum,” Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person: “immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,” id. ib. 5, 338; so, “sinus fluentes,” Verg. A. 1, 320: “flores,” Ov. M. 5, 399: “riguo horto olus,” id. ib. 8, 646: “de purpureis vitibus uvas,” id. ib. 8, 676: “fructus,” Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19: “sarmenta virgultaque,” Caes. B. G. 3, 18: “serpentes,” Nep. Hann. 10, 4: “naufragium,” Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3: “pecuniam,” Hor. Ep. 1, 10, 47: “viatica,” id. ib. 2, 2, 26; cf.: “stipem a tyrannis,” to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9: “aër umorem colligens,” Cic. N. D. 2, 39, 101: “imbres,” Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.: “pluvias aquas,” Quint. 10, 1, 109; 5, 14, 31: “ventus per loca subcava terrae Collectus,” Lucr. 6, 558: “procellam,” id. 6, 124: “spiritum,” Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53: “flatus cornibus,” Sil. 14, 390: “collectae ex alto nubes,” heaped together, Verg. G. 1, 324: “pulvis collectus turbine,” Hor. S. 1, 4, 31; and poet.: “pulverem Olympicum Collegisse juvat,” i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4: “luna revertentes colligit ignes,” Verg. G. 1, 427: “antiqua verba et figuras,” Suet. Gram. 10: “equos,” to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so, “gressum,” Sil. 6, 399: “gradum,” id. 7, 695; so, “fig. iram,” id. 9, 477; “and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,” Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21: “librum,” to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5: “apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,” Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.: “interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,” id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one's luggage for a journey: “annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,” Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1: “arma = remos,” i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—
2. Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together: “exercitus collectus ex senibus desperatis,” Cic. Cat. 2, 3, 5: “ex urbe, ex agris, numerum hominum,” id. ib. 2, 4, 8: “milites,” Cic. Verr. 2, 5, 51, § 133: “reliquos ex fugā,” Nep. Hann. 6 fin.: “manu collectā in Thraciam introiit,” id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37: “de pagis omnibus bonos viros,” Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect: “in moenia,” Sil. 10, 390: “ex regno alicujus,” Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected: “in aestuaria ac paludes,” Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—
B. Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.): “in spiram tractu se colligit anguis,” Verg. G. 2, 154; cf.: “cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,” Liv. 2, 50, 7: “alitis in parvae subitam collecta figuram,” Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.: “apicem collectus in unum,” Ov. M. 13, 910: “pedes,” to compress, Tib. 1, 8, 14: “volumina collecta in artum,” Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. συσταλεὶς ἐν ἀσπίδι, ἐπ̓ ἀσπίδος); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129: “pallium,” to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9: “togam,” Mart. 7, 33, 4: “12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,” causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,
b. Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—
II. Trop.
A. To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.): “sescentae ad eam rem causae possunt conligi,” Plaut. Trin. 3, 3, 62: “conlectis omnibus bellis civilibus,” i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15: “flammarum iras,” Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335: “multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,” Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191: “res undique conlectae,” id. ib. 3, 24, 92: “quaedam conlecta edere,” Quint. 5, 10, 120: “sparsa argumenta,” id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. Gram. 10: “omnes rumorum et contionum ventos,” Cic. Clu. 28, 77: “rumorem bonum,” id. Leg. 1, 19, 50: “peccata consulum,” id. ib. 3, 10, 23: “vestigia Pythagoreorum,” id. Tusc. 4, 2, 3: “existimationem multo sudore,” id. Div. in Caecil. 22, 72: “benevolentiam civium blanditiis,” id. Lael. 17, 61: “magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,” id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1: “auctoritatem,” Caes. B. G. 6, 12: “famam clementiae,” Liv. 21, 48, 10: “tantum amoris favorisque,” Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9. “invidiam crudelitatis ex eo,” Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19: “crimina majestatis,” Plin. Pan. 33 fin.: “sitim,” Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.: “adducere sitim,” Hor. C. 4, 12, 13): “frigus,” Hor. Ep. 1, 11, 13: “rabiem,” Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212: “odium,” id. ib. 3, 258: “usum patiendi,” id. Am. 1, 8, 75: “vires usu,” id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—
b. Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose): “ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,” Plin. 12, 5, 11, § 23: “ambitus per frontem centum duos pedes colligit,” id. 36, 12, 17, § 77: “ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,” id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—
B. Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one's self, to compose one's self, to recover one's courage, resolution, etc. (very freq. and class.): “quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?” Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14: “se colligere,” to rally, id. B.G. 5, 17: “se ex timore,” id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50: “animos,” Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13: “animum,” Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48: “animum cogitationemque,” Plin. Ep. 2, 11, 14: “mentem,” Ov. M. 14, 352; cf.: “mentem cum vultu,” id. Am. 1, 14, 55: “paulatim mente collectā,” Curt. 8, 6, 22; cf.: “colligere spiritum,” to take breath, Quint. 11, 3, 53.—
C. To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider: “cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,” Cic. Inv. 1, 1, 1: “ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,” id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4: “levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,” Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.: “sic collige mecum,” id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,
b. To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex: “ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,” Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per: “aliquid per aliud,” Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.: “quod multis et acutis conclusionibus colligunt,” Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde: “paucitatem inde hostium colligentes,” Liv. 7, 37, 9: “bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,” Cic. Off. 2, 16, 57: “neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,” Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,
1. collectus , a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus): “tanto beatior, quanto collectior,” App. Mag. 21, p. 287: “corpora collectiora (opp. effusiora),” Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795: “tempus collectius,” Tert. Monog. 14.—Adv.: collectē , summarily, briefly, strictly: “ponere aliquod verbum,” Non. p. 164, 1.—
2. collectum , i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.