I.Gen. iteris, Naev. ap. Prisc. p. 695 P.; id. ap. Non. 485, 3; Jul. Hyg. ap. Charis. p. 108 P.; also, iteneris, Lex Agr., C. I. L. 1, 200, 26.— Abl. itere, Att. and Varr. ap. Non. 485, 8; Lucr. 5, 653), n. for itiner, from īre, ĭtum, a going, a walk, way.
I. Lit.
A. In gen.: “dicam in itinere,” on the way, as we go along, Ter. Phorm. 3, 3, 34: “hoc ipsa in itinere dum narrat,” id. Heaut. 2, 3, 30: “huc quia habebas iter,” Plaut. As. 2, 3, 6: “iter illi saepius in forum,” Plin. Pan. 77: “in diversum iter equi concitati,” Liv. 1, 28. — Hence,
B. In partic.
1. A going to a distant place, a journey; and of an army, a march: “cum illi iter instaret et subitum et longum,” Cic. Att. 13, 23, 1; 3, 2 init.: “ut in itinere copia frumenti suppeteret,” Caes. B. G. 1, 3: “qui eo itineris causa convenerant,” id. ib. 7, 55: “sine ullo maleficio iter per provinciam facere,” id. ib. 1, 7: “in ipso itinere confligere,” Liv. 29, 36, 4; Nep. Eum. 8, 1; Hirt. B. G. 8, 27, 5; Just. 11, 15, 4: “Catilina ex itinere plerisque consularibus litteras mittit,” Sall. C. 34, 2: “committere se itineri,” Cic. Phil. 12, 10: “ingredi pedibus,” id. de Sen. 10: “conficere pulverulentā viā,” id. Att. 5, 14: “iter mihi est Lanuvium,” id. Mil. 10: “iter habere Capuam,” id. Att. 8, 11: “facere in Apuliam,” id. ib.: “agere,” Dig. 47, 5, 6; Salv. Gub. Dei, 1, 9: contendere iter, to hasten one's journey, Cic. Rosc. Am. 34, 97; so, “intendere,” Liv. 21, 29: “maturare,” Caes. B. C. 1, 63: “properare,” Tac. H. 3, 40: “conficere,” Cic. Att. 5, 14, 1; 4, 14, 2; id. Vatin. 5, 12: “constituere,” to determine upon, id. Att. 3, 1 init.: “urgere,” Ov. F. 6, 520: convertere in aliquem locum, to direct one's journey to a certain place, Caes. B. G. 7, 56: dirigere ad Mutinam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11: “agere in aliquam partem,” Ov. M. 2, 715: flectere, to change one's course, Verg. A. 7, 35: “convertere,” to direct, Cic. Att. 3, 3: “facere,” id. ib. 8, 11, C; Nep. Pel. 2, 5; Suet. Ner. 30 fin.; id. Aug. 64: “comparare,” to prepare for a journey, Nep. Alc. 10; Claud. Eutr. 2, 97: “supprimere,” to stop, break off, Caes. B. C. 1, 66: “retro vertere,” Liv. 28, 3: “ferre per medium mare,” Verg. A. 7, 810: “ferre Inachias urbes,” Stat. Th. 1, 326: “continuare die ac nocte,” to march day and night, Caes. B. C. 3, 36: “desistere itinere,” id. B. G. 5, 11: “coeptum dimittere,” Ov. M. 2, 598: “frangere,” Stat. Th. 12, 232: “impedire,” Ov. H. 21, 74: “instituere,” Hor. C. 3, 27, 5: “peragere,” Verg. A. 6, 381; Hor. S. 2, 6, 99; Ov. F. 1, 188: “rumpere,” Hor. C. 3, 27, 5: “itinere prohibere aliquem,” Caes. B. G. 1, 9: “ex itinere redire,” Cic. Att. 15, 24; Suet. Tit. 5: “revertere,” Cic. Div. 1, 15, 26: “Boii ex itinere nostros adgressi,” Caes. B. G. 1, 25, 6: “tutum alicui praestare,” Cic. Planc. 41.—
2. Iter terrestre, iter pedestre, a journey by land, a land route (not ante-Aug.): “iter terrestre facturus,” Just. 12, 10, 7: “inde terrestri itinere frumentum advehere,” Tac. H. 4, 35: “terrestri itinere ducere legiones,” Liv. 30, 36, 3; 44, 1, 4; Curt. 9, 10, 2: “pedestri itinere confecto,” Suet. Claud. 17: “pedestri itinere Romam pervenire,” Liv. 36, 21, 6; 37, 45, 2; Amm. 31, 11, 6.—
3. A journey, a march, considered as a measure of distance: cum abessem ab Amano iter unius diei, a day's journey, Cic. Fam. 15, 4: “cum dierum iter quadraginta processerit,” Caes. B. G. 6, 24: quam maximis itineribus potest in Galliam contendit, by making each day's journey as long as possible, i. e. forced marches, id. ib. 1, 7: “magnis diurnis nocturnisque itineribus contendere,” id. ib. 1, 38: “itinera multo majora fugiens quam ego sequens,” making greater marches in his flight, Brut. ad Cic. Fam. 11, 13.— Hence, justum iter diei, a day's march of a proper length: “confecto justo itinere ejus diei,” Caes. B. C. 3, 76. —
4. The place in which one goes, travels, etc., a way, passage, path, road: qua ibant ab itu iter appellarant, Varr. L. L. 5, § 35 Müll.; cf. “5, § 22: itineribus deviis proticisci in provinciam,” Cic. Att. 14, 10: “erant omnino itinera duo, quibus itineribus domo exire possent,” Caes. B. G. 1, 6: “pedestria itinera concisa aestuariis,” id. ib. 3, 9: “patefacere alicui iter in aliquem locum,” Cic. de Imp. Pomp. 11: “in diversum iter equi concitati,” Liv. 1, 28: “ut deviis itineribus milites duceret,” Nep. Eum. 3, 5: “itinere devio per ignorantiam locorum retardati,” Suet. Galb. 20: “exercitum per insidiosa itinera ducere,” id. Caes. 58: “qua rectum iter in Persidem ducebat,” Curt. 13, 11, 19: “ferro aperire,” Sall. C. 58, 7: “fodiendo, substruendo iter facere,” Dig. 8, 1, 10.— Of the corridors in houses, Vitr. 6, 9.—Of any passage: “iter urinae,” the urethra, Cels. 7, 25: “iter vocis,” Verg. A. 7, 534: “itinera aquae,” Col. 8, 17: carpere iter, to pursue a journey: “Rubos fessi pervenimus utpote longum carpentes iter,” Hor. S. 1, 5, 95: “non utile carpis iter,” Ov. M. 2, 550: alicui iter claudere, to block one's way, close the way for him: “ne suus hoc illis clauserit auctor iter,” Ov. P. 1, 1, 6; id. F. 1, 272; id. M. 14, 793: iter ingredi, to enter on a way or road, Suet. Caes. 31: “iter patefacere,” to open a way, Caes. B. G. 3, 1.—
5. A privilege or legal right of going to a place, the right of way: “aquaeductus, haustus, iter, actus a patre sumitur,” Cic. Caecin. 26, 74: “negat se posse iter ulli per provinciam dare,” Caes. B. G. 1, 8, 3; cf. Dig. 8, 3, 1, § 1; 8, 3, 7; 12.—
II. Trop., a way, course, custom, method of a person or thing: “patiamur illum ire nostris itineribus,” Cic. Q. Fr. 3, 3: “verum iter gloriae,” id. Phil. 1, 14, 33: “videmus naturam suo quodam itinere ad ultimum pervenire,” id. N. D. 2, 13, 35: “iter amoris nostri et officii mei,” id. Att. 4, 2, 1: “salutis,” Verg. A. 2, 387: “fecit iter sceleri,” Ov. M. 15, 106: “labi per iter declive senectae,” id. ib. 15, 227: “vitae diversum iter ingredi,” Juv. 7, 172: “duo itinera audendi,” Tac. H. 4, 49: “novis et exquisitis eloquentiae itineribus opus est,” id. Or. 19: “pronum ad honores,” Plin. Ep. 8, 10 fin.; cf.: “novum ad principatum,” id. Pan. 7, 1.