Pontano, Giovanni Gioviano Cerreto di Spoleto 1429 - Napoli 1503, eglogae, eglogae egl. eglogae (B. Soldati, 1902)

^1
2 Dic, mater Pelvina, fragor quis tantus et unde?
Dolia num stringitque cados vindemia et arctat?
Hei mihi, quam crebri rutilant de nubibus ignes.
³ Abde sinu te, nate, meo, atque amplectere matrem,
5Ne trepida: di, nate, focis genialibus astant,
Castaneasque suo prunis cum cortice torrent.
Illae, ubi sub cinere ardentem sensere favillam,
Displosae crepitant; hinc tanta tonitrua coelo
Disiectique ruunt ignes. Caput exere, nate,
10Di mensas liquere, neque est metus ullus ab igne.
⁴ Me miserum, properat, procul en vestigia nosco,
Orcus adest atque ore minax ac dente cruentus.
Hunc, mater, mihi pelle manu: trahit horrida crura,
Et quassat caput, et mento riget hispida barba.
15Hunc abigas, Pelvina, mihi.
⁵ Fuge, saeve; quid audes
In puerum? Fuge, claude. Meus iam nocte quiescit,
Inque diem queritur nihil hic meus. I, pete tesqua,
Atque famem solare faba ingluviemque lupino.
⁶ Quid, mater? Baculumne quatit ferus et riget aure?
⁷ 20Illum ego, nate, antro inclusi scuticaque cecidi.
⁸ Anne etiam zona vinxisti?
⁹ Et compede cruda.
¹⁰ Nunc, mater, tete amplector, novaque oscula iungo.
¹¹ Quinquenni mihi care, tua haec sunt oscula; iunge,
Atque itera.
¹² En itero: dic, o mea, dic, age: quidnam
25Hic Orcus deus est?
¹³ Deus est hic, nate, malignum
Numen et in pueros saevum grassatur. It umbra,
Dentivorax umbra, horrificans noctemque diemque,
Et baculo ferit, et dextra rapit, et trahit unco,
Fauce et hiat puerum, queritur qui nocte, die qui
30Oblatrat matri mammaeque irascitur; illum
Et dextra fovet et cauda demulcet amica,
Qui ridet matri, inque sinu nutricis amatae
Dormiscit, capit absynthi et cum melle liquorem;
Quin cui brasiculae semen placet, huic dat ab ipso
35Blandus avem nido, dat pictae colla columbae,
Quam tibi pollicitus.
¹⁴ Num perlita crustula melle
Est quoque pollicitus?
¹⁵ Dabit haec tibi, nate, benignum
Numen et ille deus, cui nos atque omnia curae.
¹⁶ Dic, mater: deus iste quis est numenque benignum?
¹⁷ 40Qui tenerum lactis florem ac ientacula praebet,
Dum matri puer obsequitur, dum paret alenti;
Qui plena melimela manu croceasque placentas
Dat pueris, dum litterulas et carmina discunt.
¹⁸ Num det fraga mihi, cerasi num molle quasillum,
45Ad ferulam cum discipulis si crastinus asto?
¹⁹ Quin et cariculas, quin mitia sorba nucemque
Pineolam et dulci perfusa cydonia musto.
En crustum, en prunum aridulum, en mustacea et offas.
²⁰ Num, genitrix, deus hic panem post vina canenti
50Mulsa sacerdoti miscet, dat sorbile et ovum?
²¹ Quin et avem: pinguem ipse suum vult esse ministrum.
Det tibi avellanas ficumque uvamque recentem,
Invises quotiens templum et veneraberis aram
Et faris bona verba.
²² Monedula si mihi detur,
55Quive gemat cavea turtur, vel tympana pulsem,
Dum facit antistes rem sacram atque incubat arae.
²³ His ego citriolum frondenti et praecoqua ramo
Addiderim, nulla in gremium si lotia noctu
Fuderis Unctiliae, tibi quae dedit hubera parvo.
60Nunc grandem loti pudeat.
²⁴ Mihi desine, mater,
Irasci. Sopor ipse gravat; nam saepe per umbram
Ludere cum pueris videor, vel litore primo
Nare simul, nassaque leves includere pisces,
Exclusos mox elabi, me subdier amni,
65Stillare et liquidum madefacto e corpore rorem.
Hoc nato, mater, praesta, ut deus ille benignus
Excitet e somno stupidum exhibeatque matellam:
Cedam ego cariculis siccis dulcique placentae.
²⁵ Atqui, nate, deus nil esurit; ille matellam
70Haud curat. Quin dona cape et cape semina, quis tu
Urinam moderere et lotia rara remittas;
Sin aliter, deus ille atrox tibi nate flagellum
Incutiet. Volat explorans, quis lintea parvus
Inquinet, urticaeque decem fert se ante maniplos,
75Et caedit scutica nigroque involvit amictu
Micturientem aliquem, tetroque absorbet hiatu.
Mitescit tamen et rictus compescit hiantis,
Pectendum quotiens matri buxoque colendum
Praebueris caput, et purgandum lende capillum.
80Nam secus intortum orditur de vertice funem,
Quo puerum trahit et deserta exponit in alga,
Invitatque avidas adaperto gutture phocas.
Quare, age, care, mihi cervicem amplectere, et ipso
Lude sinu, simul abde oculos et collige somnum.
²⁶ 85An, mater, mihi blanditias et carmina dices?
²⁷ Dicam, nate; etiam cunas modulabor ad ipsas
Naeniolam; cape naeniolam, et nigra lumina conde.