1. de libellis suis
Has inter tenues meas CamoenasObrepant Epigrammatum libelli.
Avertis faciem, severa Musa,
Non possunt tetrici placere semper
5Mores. Obstrepit inquieta turba,
Quaerit nequitias iocosque blandos
Et quaerit Veneres Cupidinesque.
At vos, Stoicidae serveriores,
Et qui Romulidum refertis arma,
10Omnes nunc procul hinc, abite - Clamant
Me nunc Bassarides Mimallonesque
Vobis non licet interesse nugis.
Bifrontis redeunt dei Kalendae,
Pallas Cecropiis referta libris
15Amissos reparet dies benigna.
2. de libro suo de Institutione Reipublicae
Aequantem paribus Musarum nomina librisRem populi scripsi, mentis et artis opus.
Illuc congessi quicquid vigilare per annos
Sex potui et Grais mixta Latina dedi.
5Nunc taceo, postquam non est qui munera donet
Et mihi pro triplici gratia nulla redit.
Perdimus impensam, cantabat psittacus olim.
Hanc ego ne perdam conticuisse iuvat.
3. ad se ipsum pro dimissione librorum suorum | de Institutione Rei Publicae
Iam modo contritos, Patrici, dimitte libellos,Qui nequeunt ultra verba severa pati.
Nunc illos pumex, nunc saeva novacula radit
Aut acies cultri laedit acuta nimis.
5Nunc liquata magis maculat per levia currens
Sepia, nunc turpes inseris ipse notas.
Sit satis, heu, miseris finem praescribe lituris
Nec poteris cunctis, crede, placere viris.
Sat tibi si docti laudant, si quisque sororum
10Thespiadum cultor haec probat atque legit.
Desine nunc curis rabidis incessere mentem
Atque manu missos iam decet esse libros.
Quam melius fuerit resides proscindere campos
Protinus et chartis consenuisse novis.
15Res populi tecum totidem servata per annos
Delituit. Valeat sitque revisa satis.
Linque suae sorti, volitet dimissa per orbem,
Optatum felix experiatur iter.
4. ad librum suum de Institutione | Reipublicae quem Senam mittit
I, liber, in patriam, Senamque revise Camilli,Cui Senonum clades Martia signa dedit.
Si quis in occursu "Quotus es?, " tibi dicit, "et unde?"
Musarum numero te refer esse parem
5Et Caietano nuper de littore missum
Munera Patricii, dogmata prisca dare.
Quaere iter ad fontem Phoebo Musisque sacratum,
Quo non Castalii gratior unda fuit.
Est in conspectu geminos enixa Quirinos
10Ilia, marmorei nobile fontis opus.
Illic purpureos flores, imbremque rosarum
Sparge, sed in viridi caespite tura dabis.
Tum patera est libanda meri, poscendaque nympha
Ut tibi det latices sumere posse sacros.
15Si peregrina tibi fuerint, seu barbara verba,
Numen aquae in melius vertere posse dabit.
5. Polymnia musam rogat quis praestantior | status sit, regni an reipublicae
Quis feret ambiguam, dilecta Polymnia, palmam?Regis munus erit, dic mihi, seu populi?
Regis munus erit. Nam sic dixere sorores,
Sic cecinit Phoebus, Pallas et ipsa docet.
5Quis tamen inveniat, cui constent omnia, regem,
Discipulus magni qui velit esse Iovis?
Dic, age, Quis populum concordem viderit unquam?
Imperio patres, plebs levitate furit.
Expediunt virgas illi saevasque secures,
10Haec fugit et verbis conciliata redit.
Incustoditas si quando invadit habenas,
Saevitia victi cedite, Laestrygones.
Optima res populi quam virtus regia firmat,
Sed bona quam populus sedulitate gerit.
6. ad lectorem librorum suorum de Regno
Qui praecepta legis regumque ducumque libellisScripta novem, sophiae dogmata cuncta legis.
Aeneadum virtus externaque gesta per orbem
Pro speculo vitae candidioris erunt.
5Nam diversi hominum casus diversaque fata
Fortunam instituunt nos superare malam.
Imperio quicumque urbes populosque tenebit
Discat se a summo sceptra tenere Deo.
Ipse regit terras qui caeli flectit habenas,
10Cui per virtutem posse placere datur.
Regnabis tutus, divus fulgebis in astris,
Si fueris monitis moriger usque meis.
7. epitaphium Hilarionis Veronensis
Flere libet Monachum quem vos fovistis in antroLibethridum, Musae, nectare et ambrosia.
Aeque vos cantu ac fidibus praeverterat omnes,
Certabat priscis et pietate viris.
5Hauserat ille simul Graiam Latiamque Minervam
Eloquio suavis nec gravitate minor.
Dum petit Aegyptum, Ioniis demergitur undis,
Funeris exequiis sarcophagoque caret.
8. ad Iucundum Antiquarium; | ad architectum F. Iucundum
Scrutaris veteres artes monumentaque patrumScripta notis priscis quae siluere diu.
Te modo in Oenotriam misit Verona peritum
Dogmate Vitruvii Dinocratisque metris.
5Alter Alexandri permensus moenia clarus
Extitit, ast alter vestra theatra dedit.
Nomen ab Eugania dulce est sed dulcius illud
Quod tibi dat virtus Pieridumque labor.
Dicat Iucundum licet, Antiquarius esto
10Iudice Patricio. Vir venerande, vale.
9. epitaphium Omniboni oratoris ac poetae optimi
Flere libet, Musae. Periit longaevus alumnusQuem perhibent Graio nomine Pantagathon
Omnibonum Latii. Cunctis virtutibus unus
Praestitit, hinc nomen. Clarus utraque lyra
5Ille et Maeonios cantus magnique Maronis
Aequavit numeris et Ciceronis opus.
Aeternam meruit vitam, si parcere Fata
Scirent. Servabit gloria longa virum.
10. ad Carolum Brixiensem
Norica gens hebeti splendorem praebuit ensi,Hinc nomen. Primo Raetica dicta fuit
Corporis ex habitu. Nam toris atque lacertis
Dura satis saevo Marte iubente fuit.
5Norica quae quondam, mox instaurata per aevum
Brixia Vandalici nomine dicta ducis
Crevit in immensum veteremque exuta senectam
Orobiis praestat prorsus et Euganiis.
Hospes nutricis Phrygii ducis, accipe quae sit,
10Carole, praeclarae gentis origo tuae.
11. epitaphium Domitii Veronensis
Te, Domiti, similem genuit Verona CatulloIngenio, et vitam Fata dedere parem.
Roma illum priscis lyricis aequavit honore,
Sic modo glossigraphis te dedit esse parem.
5Illum immatura fraudatum morte Quirites
Fleverunt, nunc te maxima Roma gemit.
12. ad Perotum antistitem Sipontinum | et Cornelium Bononium certantes inter se | de epistola Plinii ad Titum Vespasianum
Observent docti doctos, venerentur, honorent.Postulat hoc Phoebus Pieridumque chorus.
Iungat amicitiam virtus pallorque Minervae,
Mulceat officiis ac pietate pari.
5Enkyklopaideian dicemus Pythagoream,
Namque mathematicis notior esse solet.
Nos doctrinae orbem facimus disquirere verum
Ac virtute frui, tum decus omne sequi,
Laedere nec quemquam factis dictisve protervis.
10Pacis amatorem nam decet esse virum.
Obtrectare nefas, verbisve incessere quemquam,
Nam male pro dictis pessima verba cadunt.
Secreto loquitur si Plinius, omnia vultis
Pandere? Sed nocuit garrula lingua seni.
15Illius obscure si lusit epistola, vestras
Virtutes vultis commaculare probris?
Alter in alterius iactat convicia mentem,
Quisque sui famam vindicat ingenii.
Solvere sed tanti est aliena aenigmata vobis?
20At laus Oedipodi convenit ista magis.
Anthermum Hipponax quod amaris strinxit iambis
Causa subest. Turpem sculpserat ille prius
Et dedit effigiem cunctis spectare cinaedis
Notior ut vatis rursus imago foret.
25Si gener infidum transfixit felle Lycamben
Abnuerat thalami foedus et ille sui.
Vos, igitur, clari Graia Latiaque Camoena,
Desinite his odiis sollicitare animos,
Absistat stomachi fastus, deferveat ira,
30Absit et ambitio prorsus et invidia.
Sumite fraternam mentem, certate benignis
Officiis, crescat conciliatus amor.
Tertius accedam vobis. Nam Palladis artes
Connectunt sanctae foedus amicitiae.
13. ad Ioannem Campanum
Mecum dissimulas, dulcis Campane? MinervamSus doceam? Rursus Marsya victus ero.
Ah, libeat nobis placidis certare Camoenis,
Ista severa minus quam leviora placent.
14. ad Parthenopem de Alfonso Ianuario
En tibi, Parthenope, surgit venerandus alumnusQuem mulcet Pallas, Pieridesque fovent.
Imparibus numeris molles si praestat habenas
Flectere, certabit, docte Tibulle, tibi.
5Si maiora animo tentabit, Martis honores
Implebit regum fortia bella canens.
Sive patrocinio studeat defendere sontes,
Tutior a magno non Cicerone reus.
Di, iuvenem servate patri caraeque parenti
10Ut videant nati facta severa sui.
At tu, Parthenope, clarum cognomine Iani
Hunc commendatum redde superba Duci.
Fortis et invictus quamvis supereminet omnes,
Virtutem pleno concipit ille sinu.
15. ad Albinum poetam poscentem aurea mala
Aurea mala petis. Quid si mihi poscitur aurum?Iam pensum et dudum regia dona negant.
Improba quaestoris taceant convicia. Testes
Sunt mihi Pierides et mihi Phoebus adest.
5Tum tibi mala dabo Siculis perfusa trapetis,
Qualibus in cursu victa puella fuit.
Vos, tamen, interea pensos rescribite nummos,
Sintque operae pretium fulgida mala tibi.
16. aurea Mala C. ad Albinum poetam mittit
Hippomenes volucrem praevertit ut arte puellam,Sic modo muneribus vince, poeta, meis.
Hortis Hesperidum decerpsit mala Dione.
Sic tibi de nostris candida Musa refert
5Non tria sed centum rutilo perfusa colore
Quis poteris durum conciliare virum.
Rescribat quaestor nummum et rationibus addat
Quanti nunc constent aurea mala mihi.
17. epitaphium Calcellae philosophi Cynici | qui elatus Musarum ope supervixit
Dolia miraris Cynici nudumque grabatumEt quod naturae fecerat ille satis.
Mireris Cynicum nostro quoque tempore vatem
Calcellam Aurunco progenitore satum.
5Omnia contempsit sola virtute beatus
Et recubat parvo conditus hoc tumulo.
18. musarum laus pro resurrectione Calcellae
Confectas senio longo iam tempore MusasCredit et esse deas turba profana negat.
Sed postquam vates Stygiis remeavit ab undis,
Discat Pieridas protinus esse deas.
5Calcellam abstulerat nigri regnator Averni,
Moestus erat Phoebus Thespiadumque chorus.
Exorant cantu ac fidibus Plutonia dona,
Redditur et membris spiritus ille sacer.
Plaudite nunc Musis, vivunt post fata poetae.
10Ecce redit vates, clara Suessa, tuus.
19. Pulex Vicentinus uno epigrammate notus ad Luscum
Uno te notum speras epigrammate, Lusce,Scripsit ut androgynum qui puer ante Pulex.
Multa Vicentinus parvo compressit in orbe,
Tu vero in magno comprimis orbe nihil.
5Uno sed postquam satis es contentus ocello,
Unum, sitque satis, sit epigramma tibi.
20. ad Ioannem Andream grammaticum Lemurnium
Tubera bis septem misisti. Numne LemurniNascuntur sterili talia poma solo?
Crebrescant imbres autumni et fulgura, crescat
Ut mea muneribus mensa secunda tuis.
5Africa tuberibus concedat victa Lemurnis,
Sic quoque vincatur messibus illa novis.
21. ad Ioannem Andream Lemurnium Iocus
Hospitii si forte mei te paenitet, audiQuae mihi tu dederis, quae dederimve tibi.
Si quotus ipse fui quaeris, comitatus amicis
Nonne tribus? Famuli nonne fuere duo?
5Quanti horum impensam septem fortasse diebus-
Euge! - facis? Drachmae sufficiuntne decem?
Accipe ter decies. Numera sestertia septem
Pro me. Nam totidem Calliopea dedit
Disticha si septem modulata est carmine claudo.
10Mercedem famae suscipis inde tuae.
Quod superest, persolve mihi. Non aera nec aurum
Posco sed ut Samio munera grata seni
Carica victa prius mittatur, pensilis uva
Et siliquae pingues, mollis et asparagus.
15Palladis armisonae non desit bacca lagoena
Sit modica et pauco mordeat illa sale.
Nigra minus grata est, oleum sapit. Alba sapore
Gratior et stomacho convenit ipsa magis.
Indulget si Vesta tibi, mustacea mitte;
20Virgineis manibus farta polenta placet.
Talia cum dederis pensos rescribere nummos
Institui. Interea foenus, amice, dabis.
22. ad quaestorem
Scribe, sed hoc moneo. Iano redeunte docebisQuid damni aut lucri fecerit iste labor.
23. Caieta ad F. Romanum hospitem
Aeneadum soboles magna de stirpe nepotum,Hospes ades nostris, en, modo littoribus.
Urbis in amplexum curvatum respice portum
Quo residet pontus Nereidesque silent.
5Hic discunt omnes mitescere Tethyos undae
Saevaque Neptuni concidit ira dei.
Securi ludunt nautae somnosque priores
Instaurant, nullo concutiente Noto.
Apenninae alpes diris Aquilonibus obstant,
10Quis quoque turbati frangitur unda maris.
Palladia colles redimitos cernis oliva:
Horrebant quondam sentibus atque rubis.
Munera non aderant Cereris, non dona Lyaei,
Sed victum piscis, pocula lympha dabat.
15Non tantum Aegypto fabulosae praebuit Isis
Nec vobis tantum tribuit Egeria,
Quantum ego his populis, nostro qui nomine dicti
Felices multos praeteriere dies.
Tu modo, ni properas, paucis adverte. Camoenis
20Sunt Romae latices sed latet unda prior.
Aemula Castaliae quondam dulcique Aganippae
Extitit, at nostro tempore nota parum.
Hunc vero tu fontem resera, caelestia dona
Sunt. Tibi nam multos vincere posse datur.
25Ablueris postquam pennas, Cycnique volatum
Accipies, Phoebo gratior unus eris.
Dixit et in tenuem subito se contulit auram.
Tu modo, Thespiades mens comitata, vale.
