Gríms saga loðinkinna
Guðni Jónsson and Bjarni Vilhjálmsson, Ed.

SVÁ er sagt af Grími loðinkinna, at hann var bæði mikill ok sterkr ok inn mesti garpr. Því var hann loðinkinni kallaðr, at kinn hans önnur var vaxin með dökkt hár, ok með því var hann alinn. Ekki beit þar járn á. Grímr tók við búi í Hrafnistu eptir Ketil hæng, föður sinn. Hann gerðist ríkr at fé. Hann réð ok náliga einn öllu um allt Hálogaland. Haraldr hét einn hersir ríkr ok ágætr í Vík austr. Hann átti Geirhildi, dóttur Sölga konungs, Hrólfssonar konungs ór Bergi af Upplöndum. Dóttir þeira hét Lopthæna. Hún var kvenna fríðust ok vel mennt. Þangat fór Grímr loðinkinni á skútu við átjánda mann ok bað Lopthænu sér til handa. Var þat at ráðum ráðit, ok skyldi hann sækja brullaupit um haustit. En sjau nóttum fyrr hvarf Lopthæna burt, ok vissi engi, hvat af henni varð. En er hann kom til brullaupsins, saknar hann vinar í stað, er brúðrin var í burtu, ok þóttist hann þó vita, at faðir hennar olli þar engu um. Þar sat hann þrjár nætr, ok drukku þeir ok þó með lítilli kæti. Síðan fór hann heim í Hrafnistu. Þat hafði borit til fimm árum fyrr, at kona Haralds hersis hafði andazt, en hann fekk ári síðar norðan af Finnmörk Grímhildar Jösursdóttur ok hafði hana heim til sín. Skjótt þótti hún þar öllu spilla. Illa var hún til Lopthænu, stjúpdóttur sinnar, sem síðar bar raun á. Grímr undi lítt við hag sinn, er hann spurði ekki til Lopthænu, festarkonu sinnar. Þat bar þá til sem optar, at hallæri mikit kom á Hálogaland. Grímr loðinkinni bjóst þá heiman ok fór á ferju sinni við þriðja mann. Hann helt norðr fyrir Finnmörk ok svá austr til Gandvíkr. Ok er hann kom í víkina, sá hann, at þar var nógr veiðifangi. Setti hann þar upp skip sitt ok gekk síðan til skála ok kveykti upp eld fyrir sér. En er þeir váru í svefn komnir um nóttina, vöknuðu þeir við þat, at kominn var stormr með svartahríð. Svá mikil grimmd fylgdi veðri þessu, at allt sýldi, bæði úti ok inni. Um morguninn, er þeir váru klæddir, gengu þeir út ok til sjóvar. Sáu þeir þá, at á burtu var allr veiðifangi, svá at hvergi sá staði. Þóttust þeir nú ekki vel staddir, en ekki gaf á burtu. Gengu þeir nú heim til skála ok váru þar um daginn. Um nóttina vaknar Grímr við þat, at hlegit var úti hjá skálanum. Hann spratt þá upp skjótt ok tók öxi sína ok gekk út. Hann hafði ok með sér sem ávallt endrarnær örvarnar Gusisnauta, er Ketill hængr, faðir hans, hafði gefit honum. En er hann kom út, sá hann tvær tröllkonur við skip niðri, ok tók í sinn stafninn hvár þeira ok ætluðu at hrista í sundr skipit. Grímr mælti ok kvað vísu: "Hvat heita þær
hrauns íbúur,
er skaða vilja
skipi mínu?
Ykkr hefi ek
einar sénar
ámátligastar
at yfirlitum."

Sú kvað vísu, er nær honum stóð: "Feima ek heiti,
fædd var ek norðarla,
Hrímnis dóttir
ór háfjalli.
Hér er systir mín,
hálfu fremri,
Kleima at nafni,
komin til sjóvar."

Grímr kvað: "Þrífist hvergi
Þjaza dóttir,
brúðir verstar.
Brátt skal ek reiðast.
Ykkr skal ek rétt,
áðr röðull skíni,
vörgum senda
víst til bráðar."

Kleima kvað: "Þat var fyrri,
at faðir okkarr
burtu seiddi
báru hjarðir.
Skuluð aldrigi,
nema sköp ráði,
heilir heðan
heim of komast."

Grímr kvað: "Skal ek ykkr báðum
skjótla heita
oddi ok eggju
í upphafi.
Munu þá reyna
Hrímnis mellur,
hvárt at betr dugir
broddr eða krumma."

Grímr tók þá eina af Gusisnautum ok skaut þá, er firr honum stóð, svá at hún fekk þegar bana. Feima mælti: "Illa fór nú, Kleima systir." Hún veðr þá upp at Grími. Hann höggr þá til hennar með öxinni, ok kom á herðarblaðit. Hún kvað við hátt ok hljóp inn með fjörum. Grími varð laus öxin við höggit, ok stóð hún föst í sárinu. Grímr hljóp eptir, ok bar hvárki með þeim sundr né saman, ok allt þar til at þau kómu at björgum stórum. Þar sá hann framan í björgunum helli mikinn. Þar var einstigi upp at ganga, ok hljóp hún þar upp sem sléttan völl. Ok í því er hún hóf sik til hlaups upp í björgin, hraut öxin ór sárinu. Grímr tók hana þegar upp, ok varð hann at krækja öxinni í annat sporit, er hann stóð í öðru, ok las sik svá eptir skaptinu, ok svá komst hann upp í hellinn. Þar sá hann brenna bjartan eld, ok sátu tvau tröll við eldinn. Þat var karl ok kerling. Þau spyrndust í iljar. Þau váru í stuttum ok skörpum skinnstökkum bæði. Gerla sá hann, hversu þau váru í sköpun bæði í millum fótanna. Hann hét Hrímnir, en hún Hyrja. En er Feima kom inn í hellinn, heilsuðu þau henni ok spurðu, hvar Kleima, systir hennar, væri. Hún svarar: "Gettu þessna, hún liggr dauð út með fjörum, en ek særð banasári. En þit liggið inni ok fletizt hér við eld." Jötunninn mælti: "Þetta hefir verit lítit fremdarverk, at drepa ykkr, aðra sex vetra, en hina sjau. Eða hverr hefir gert þetta?" Feima svarar: "Þetta hefir gert illmennit Grímr loðinkinni. Eru þeir feðgar meir lagðir til þess en aðrir menn at drepa niðr tröll ok bergbúa. En þó at hann hafi nú þetta gert, þá mun hann þó aldri ná Lopthænu, konu sinni. Ok er þat nú gaman, svá skammt sem nú er á millum þeira." Hrímnir mælti þá: "Því veldr Grímhildr, systir mín, ok er henni flest til mennta gefit." Þá mæddi Feimu blóðrás, ok fell hún dauð niðr. Í því gekk Grímr inn í hellinn ok hjó til Hrímnis karls svá hart, at af tók höfuðit. Þá spratt Hyrja kerling upp ok rann á hann, ok tóku þau at glíma, ok var þeira atgangr bæði harðr ok langr, því at hún var it mesta tröll, en Grímr var rammr at afli. En þó lauk svá, at hann brá henni á loptmjöðm, svá at hún fell. Hjó hann þá af henni höfuðit ok gekk af henni dauðri, fór síðan til skála síns.