Manera, Bartolomeo saec. XV, consolatio, consolatio consol. consolatio ad Federicum (A. Cinquini, 1907)

Quid nunc immodicum, coniunx invicte, dolorem
Mente foves? maestosque iubes incumbere fletus?
Quidve iuvant lacrimae? non Cerberus ore trifauci
Territat amentem, nec templa Acherontis opaci
5Conspexi, Tityive iecur quem iugera septem
Non capiunt, cinetumque caput serpentibus atris
Tisiphones, Pelopisque patrem quem gurgitis unda
Fallit et a saevo fugientia poma palato.
Illuc perveniunt diro qui verbere fratres
10Percussere suos immiti cede parentum
Quique madent propriove animam qui verbere fundunt.
Hic gemit infelix Tanaquil quae membra parentis
Turbavit curru; magnique Agamennonis uxor
Atque aliae innumerae quas circum verbere saevo
15Intonat horrendum comitata sororibus atris
Tisiphone insultans et torto verberat angue.
Ast ego cum primum niveus terrena reliquit
Spiritus in patriam properans, pulcherrima veni
Aeris in campos, ubi lactea fascia caelum
20Ambit, Achillei radiantque crura magistri.
Hic fortes animae Decii Senonumque Camillus
Victor et indomitus texit qui moenia Cocles;
Hic Fabius Mariusque potens et Colchlia virgo,
Alceste, Brutique soror coniunxque Quirini
25Aeternum pariter vivent caeloque fruentur.
Huc pietas: huc sancta fides: huc aurea virtus
Me tulit et recti fuerat quae sola voluptas;
Hinc austrum boreamque trucem spectamus et Indos
Occiduumque iubar candens qua gurgite Phoebus
Stridet in Herculeo nostrum cum deserit orbem.
Hic cantus choreaeque leves: hic damna decoris
Nulla fero: facies eadem non ipsa senescit
Forma, nec ignaram tacito pede surripit aetas.
35Et quotiens libuit summi datur ora Tonantis
Inspicere, et fulvo cinctos diademate crines.
Hunc ego cum volui placidum, iustissime coniunx,
Alloquor effundens humiles ex ore loquelas.
Quin modo cum pro te moderantem fata rogarem
40Sponte sua pronum caput obvius obtulit ipse
Et fudit tales sancto de pectore voces:
Non ullius opus est precibus, iustissima coniunx,
Sfortiadum generata domo, duce laeta marito
Feltrensi magnoque eadem nurus addita Marti.
45Quin potius menti quae stat sententia disce:
Iampridem eximius coniunx in sidera clarum
Stravit iter, meruitque idem virtutibus amplum
Aethera ubi igniferi late patet orbita solis.
Hunc ego cum populos tranquilla sorte per annos
50Rexerit innumeros pacemque paraverit orbi
Inter Ledigenas geminos, mea pignora, fratres
Constituam: caelo nec erit formosius astrum.
Nam Leda geniti patrio sua sidera iussu
In diversa trahent populum paulumque recedent
55Signiferi regione poli: latus ille sinistrum
In boream flectet pronus septemque triones,
Alter ad antipodas dextrum crus mittet: tum ingens
Se pede Pollucis tangi miretur Orion.
Aurata tum sede micans sceptroque decorus
60Conspicuum stellis sese mirabitur heros
Ille ubi Mars genitor gnare percusserit astrum
Gratius auratis quod cornibus emicat: olim
Quo duce per fluctus Geticum pervenit ad axem
Iliaco Phryxus dederat ui nomina ponto.
65Aeternam populis pacem per secla rogabit
Et dabitur; nam tunc bellorum munera Mavors
Compescet genitor, terris inimica quiescent
Proelia et incurvo dabitur pars alta colono;
Illius aspectu tetros effundere nimbos
70Cessabit segeti non dextrum sidus Orion;
Ille Canis rabiem frenabit sidere dextro
Luminibus claris radiisque potentibus idem
Fervida compescet Nemei colla leonis
Nec veniet terris illo felicius astrum.
75Ante tamen Latio coniunx regnabit et amplum
Proferet imperium, nec erit praeclarior illo
Liber et obscuro Cacum qui traxit ab antro.
Sic erit: unanimes concordi stamine Parcae
Haec facient: nostro fatum est quod manat ab ore.
80Iam satis atque super, nostri clarissime coniunx,
Martia progenies, carae cum coniugis umbra
Sic ploranda tibi, caelo quam Iupiter alto
Sacravit coetuque dedit consistere divum.
Quid referam post haec tacitum quae gaudia pectus
85Pertentent quantumque animus te coniuge laetus
Exultet, talem cum me sortita maritum
Conspiciam, sumi cui quondam sidera olympi
Contingant clara geminorum in parte nitenti.
Parce igitur lacrimis, oro, pars optima nostri,
90Post obitus victura meos, nec coniugis umbram
Fletibus exagites. Clarum te laeta triumphis
Conspexi innumeris omnique in flore nitentem.
Parce, precor, coniunx, media si morte cadentes
Obtusas aures oculosque in morte cadentes
95Erexi tunc cum vox est audita mariti;
Si te nequicquam tentantem flumina Lethes
Flectere et inferni Iovis implacabile numen
Solabar, niveis circundans colla lacertis.
Parce, sic innumeros tibi det Bellona triumphos
100Tuque potens, Gradive pater. Sic Atropos olim
Quos mihi victurae rapuit, tibi proroget annos.