Boiardo, Matteo Maria Scandiano 1441 - Reggio Emilia 1494, pastoralia, pastoralia past. pastoralia (S. Carrai, 1996)

^1
2 Dulcia si quando nobis nunc carmina nymphae
Dicite, Pierides, nunc vestris vocibus Eglem
Prodere et arguto meditamur tollere cantu.
En mihi turbati siluerunt murmura ponti
5Horridaque immites posuerunt sibila venti.
³ Quo te cantantem, quo te via ducit euntem
Tityre? Ni pigeat, comites cantabimus ambo.
⁴ Quam mihi gratus ades, Corydon! Te nuper amoenas
Quaesitum ad ripas Situlae iam linquere saltus
10Dilectos dudum dilectaque carmina tristes
Dixerunt pueri: nunc quo tibi tendere cura est?
⁵ Haec mihi quae geritur viridi sub tegmine pica
Herculeum didicit iampridem tollere nomen
Innumerosque canit duro sub rege labores:
15Hanc domino ferimus, domino qui solus honores
Herculis egregios et nomina vera meretur.
⁶ Felices pueri quibus hoc sub principe tuta
Arva iacent! Non vos sinuoso vipera tractu
Alligat aut torvi violentia dira leonis
20Exagitat trepidos, non vos rapit atra luporum
Ingluvies, tuti tondent sua prata iuvenci
Et tutae passim fontes et flumina circum
Pascuntur pecudes et gramina laeta capellae;
At vos blanda quies viridique sub arbore somnus
25Detinet ad placidas vicini fluminis undas,
Alite sub nivea magno quae sola tonanti
Fertque refertque faces et turbida fulmina portat.
Tunc deus Herculeo tutatur nomine campos,
Nec tristis acies nec proelia dura timentur.
⁷ 30Non alias virides maiori pondere ramos
Grandia suppositis traxerunt poma columnis.
Ante nec aut pecudes maiori candida partu
Pignora protulerant, totiens nec foeta capella.
Herculis adventu surgentia gramina campo
35Creverunt, placidae placidisque in montibus umbrae.
Illi notus ego, nobis sua munera sunt haec:
Tigridis exuviae cinctumque virentibus olim
Hoc haederis baculum, nunc aurea serta gerentem.
⁸ Magna dedit neque enim tanti te muneris umquam
40Immemorem esse decet, non si tibi longa darentur
Tempora continuis donec solvatur ab annis
Mundus et aethereis renoventur saecula flammis.
⁹ Tityre, tunc madido frondebunt cana decembri
Lilia, tunc gelidis rorabit nudibus ardens
45Sirius et tardi properabunt plaustra Bootae
Cum meus ille meo labetur pectore princepes.
¹⁰ Si placet, hunc igitur pariter cantabimus: ille
Me quoque consimili iuvenem devinxit amore
Quantum non hederae vitem, non vitis amicam
50Brachia fundentem quae circum amplectitur ulmum.
¹¹ Quid faciam? Princeps laudari dignus, at ingens
Gloria praecipuis iamdudum ornata triumphis
Cum subit imbelles trepidant nova pondera Musae.
¹² Incipe quod quondam prima te luce canentem
55Sensimus arguti gelida de rupe Capelli:
"Plaudite, Hamadriades, viridique ex arbore sertum
Implicet errantes per candida colla capillos,
Nam meus Alcides patrias remeavit ad arces,
Plaudite, iocundo resonent sua littora plausu".
¹³ 60Non indigna petis, sed nobis tendere ad urbem
Est opus - ut nosti - et domino sua reddere dona;
Nunc etiam medio Titan sublatus Olympo
Tollitur et timeo ne longis tempora desint
Versibus, et nigra rumpantur carmina nocte.
¹⁴ 65Est iter hoc etiam nobis, nam poma favosque
Haec Mutinae ferimus: tecum veniemus ad urbem
Et, postquam iuvenes ambo, cantemus euntes.
¹⁵ Cantemus vel quae cecini modo carmina dum me
Spectaret placido cantantem lumine princeps:
70"Florida lascivi redierunt tempora veris
Et frondosa virent surgentis brachia silvae,
Picta colorato variatur gramine tellus
Puraque desertis decrescunt flumina ripis.
Nunc decet urgentes animi seponere curas
75Et niveum varia crinem cohibere corona,
Nunc decet ad festas iuvenem lusisse choreas:
Sparge rosam et placidi veniant bona numina Bacchi!"
Vel quae iamdudum nymphis modulata canebam
Frigida qua celeris labuntur flumina Circae:
80"Mollis Amor, blanda perfusus membra quiete,
Accubat et placidum suspirat naribus ignem,
Spicula nequicquam nullo custode sub alta
Fixa iacent pinu: celeres properate, Napaeae,
Ite simul, roseae Dryades, rapite arma suisque
85Praelia temnentem puerum configite telis!"
¹⁶ Dum te rura tenent, Corydon, tibi numina fontis
Castalii varias vario de flore coronas
Texunt et liquida laudant tua carmina voce.
¹⁷ Quid faciam? Semper ferulis componere vites,
90Semper et adiunctis componere vitibus ulmos,
Errantis pecudes longis servare diebus,
Et piget et duro res non toleranda labore est.
Sed procul ad veteris videor mihi compita quercus
Cernere equos equitesque: eri (aspicis?) ille superbum
95Cornipedem vexans, cui splendet proxima Phoebo
Candida caesaries, cui dulcia lumina fulgent,
Ille Sigismondus, domini germanus. At ecce
Lux mea progreditur ceu sidere purior omni
Lucifer aurato depellit nubila vultu.
¹⁸ 100Iam vicinus adest, pariter properemus ad illum.