1. AD D. FALCONEM PROTONOTARIUM, | CUIUS BENEFICIO EX OMNIBUS PERICULIS | EST LIBERATUS
Debeo, sed curae prohibent, tibi carmina Falco,Aegraque meas variis sollicitudinibus.
Dignus es aeterni cui decernantur honores,
Sacraque solemni conficienda die.
5Sicut enim domitis proles Tirynthia monstris
In superum sanctas fingitur isse domos.
Sic ubi fat ales Lachesis tibi voluerit annos,
In Paradisiacos ibis ab orbe lares.
Et nisi relligio vivis ea dona negaret,
10Iam tibi lucentes poneret ara focos.
Nec magis adiuvit fessum labor Herculis orbem
Quam tua gentiles provida cura meos.
Te duce, de Scyllae canibus, de fauce Charybdis
Eruimur, placido perfruimurque mari.
15Te duce, cum parvo navis mea remige tutum
Fecit Sarenosae per vada Syrtis iter.
Nostra Caphareo, duce te, sub vertice puppis
Transiit, et Tyrium qua tulit unda bovem:
Et qua septenos vomit unda reciproca fluctus:
20Euboicos inter Castaliosque sinus.
Nec potuit Nauplus fictis illudere flammis:
Nec pavidam cautes corripuere ratem.
Te duce, Ciclopes immania monstra subegi,
Est Erymantheus, te duce, victus aper,
25Phasidos et Circes Acheloiadumque sororum
Carmen et Harpyias Stymphalidasque fugas.
Te duce, Gerionem et barbara vicimus arma,
Armigeram segetem, flammivomosque boves.
Te duce nigrantes Erebi superavimus umbras.
30Et cava tartarei fugimus ora canis.
Te duce servatae leges, et iura parentum,
Nostraque maius publica robur habet.
Te duce, quassatam fulcris melioribus aedem,
Et laceram solido struximus aere domum.
35Te duce, pontificis summi mihi limen apertum,
Et sancti patuit regia magna patris.
Sic precor immensi pateat tibi regia coeli,
Teque suum Christus collocet ante thronum.
Tot meritis unum, quo tangere sydera possis,
40Adde: Quirinali limen in urbe datum.
Cur precor a Latio soli prohibemur, an unquam
In Capitolinas vertimus arma domos?
Non nos progenies Senonum, non Punica turba,
Non sumus Hyrconum, Sarmaticumve genus.
45Itala gens, linguam et mores edocta Latinos,
Haustaque de patrum relligione, sumus.
Cur igitur quoties Romana revisere tecta
Cogimur, in propria non licet esse domo?
Da Latios, Romane, lares, da cernere Tybrim,
50Da patriae nobis regna beata tuae.
Auspice te nobis fas hoc sperare putatur,
Qui regimen cymbae pontificalis habes.
Nos quoque qui cupimus Romanum extollere nomen,
Suscipiet facili Martia Roma sinu.
55Si fuit Andino mitissima Roma Poetae,
Nosque, quos aluit Mintia terra feret:
Aeolus es nobis, pelago dominaris et aurae,
Da Zephyros nostrae remigiumque rati.
Sic tibi syderei dominam placabis Olympi,
60Et pluet aetheria iugis ab arce favor.
Sed propera longo Lachesis iam fessa labore
Cogitat immiti rumpere fila manu.
Post obitum benefacta manent, aeternaque virtus
Non metuit Stygiis ne rapiatur aquis.
2. IN EUNDEM
Si mea Pierius coeuntibus undique rivisAssidue currat totus in ora liquor:
Non potero meritas Falco tibi solvere grates,
Digna nec officiis fingere verba tuis.
5Ille satis faciat, qui se contemnere dixit,
Nec calicis vilem frigidioris aquam.
Ne tamen ignores humilis pia vota Poetae,
Paupere de loculo vilia dona damus.
Tunc tibi, Romulea cum nos donaveris urbe,
10De locuplete penu xenia magna dabo.
Haec sunt quae veniens minus ut via laederet egi,
Dum studet obsequio nostra Minerva tuo.
Ista leges, quando venient post seria ludi,
Cum dabit extremas mensa secunda dapes.
15Nulla suo res est si sit data tempore vilis,
Apta ferunt magnam tempora rebus opem.
Opportuna tibi poterunt solatia ferre,
Tempore si fuerint carmina lecta suo.
3. IN EUNDEM HENDECASYLLABI
Falco Romulaei pater senatusNemo me, quia sit severioris
Vitae relligio putet negasse
Fontis Castalii beata rura.
5Indoctos homines fatigat ista
Simplex rusticitas, peritiores
Quales Ambrosius, Boetiusque,
Qui mores tetricos, et altiorem
Foelici patriam sequuntur aura,
10Musas et studium latinitatis
Complexi, fidibus lyraque morbos
Tollebant animi gravesque curas,
Iucunda modulatione fretum
Pennis ingenium velut quibusdam
15Sublatum rapitur, Deumque dulci
Illapsu recipit, bibitque nectar
Quo mensae superum fruuntur omnes,
Hi vere Lyrici fuere vates,
Sicut Pindarus, insulaeque virgo
20Lesbi gloria, grandiorque plectro
Alcaeus modulans vetustiore,
Et David Tyrio decorus ostro
Percurrit cytharam manu sonantem,
Et sanctos superis canunt honores.
25Hinc laudes veniunt piique cantus,
Hinc hymni resonant choros per omnes
Istos, post habitis minus peritis,
Auctores imitans tuis patentes
Campos auspiciis perambulabo,
30Nec vulgi, duce te, protervientis
Nugas iudiciumve pertimescam.
4. IN EUNDEM
Dicet adulanti studio mea carmina lectorIn laudes nimium luxuriare tuas.
Invidiae morbo praesens male iudicat aetas,
Iudicium melius posteritatis erit.
5Credite venturi, mendacia nulla libellus
Ni malus interpres decipiatur, habet.
5. CUR LIBELLUS FALCO DICATUR
Quod mihi curventur vel crura, vel ungula, lector,Tale mihi nemo nomen inesse putet.
Sed quia Falconis versu meliore canendi
Clauditur exiguo gloria magna sinu.
5Nec tamen immensas licuit comprendere laudes,
Nec fragiles chartae pondera tanta ferunt.
Amphora Tyrrhenae quantum deglutiet undae,
Falconis tantum pagina nostra capit.
Hoc fuerit specimen, reliquam qui cernere mercem
10Postulat, Aoniae Phocidis arva petat.
6. AD POMPONIUM LAETUM
Si mea Falconi placuere poemata forsan,Aedere et a populo iam licet illa legi.
Ipse etenim cauta versus appendere lance
Novit, et ingenii lumen et artis habet.
5Tu superes, cuius sententia quaeritur, ac si
Sit Clarii dictis anteferenda Dei.
Si placet aedantur, si displicet occule: nam sunt
Omnia iudicio subiicienda tuo.
7. IN FALCONEM DISTICHON AD PONTIFICEM
Ducere sopitis pastor potes ocia curis,Falco tua Argi more gubernat oves.
8. IN EUNDEM
Quod fuit Atridae Nestor, Centaurus Achilli,Hoc patriae falco Pontificumque patri.
9. IN EUNDEM
Saecula Falconem si fortunata tulissentVel Cato, vel Fabius, Fabriciusve foret.
10. IN EUNDEM
Sic alios Falco superas in rebus agendis,Ut Libyae sterilem fertilitae Samum.
11. IN EUNDEM TETRASTICHUS
Quanta rosis inter vernos est gloria flores,Inter aquas Nymphis oceanitidibus,
Inter sydereos Triviae splendoribus ignes,
Falco tibi in patrio gloria tanta foro.
12. IN EUNDEM
Vir bonus est precio sua qui communicat aequo,Falco mihi gratis res operasque dedit.
13. IN EUNDEM
Cur tibi tot sunt et tam praesentia, Falco?Cultus ager quia plus fertilitatis habet.
14. IN EUNDEM
Insignis virtute Cato, Pompeius honore,Tullius eloquio, relligione Numa.
Relligio, probitas, honor, et facundia tecum,
Sicque viros Falco quattuor unus habes.
5Cur male custodit tua ianitor atria, Falco?
Quod scit in occulta turpe nil esse domo.
15. IN EUNDEM
Cur tibi sunt dociles servi sine crimine, Falco?A simili mores accipiuntur hero.
16. IN EUNDEM
Cur sors Falcone nec laeta nec aspera mutat?Mascula quod virtus pectora firma facit.
17. IN EUNDEM
Sunt propria, sunt qui niteant virtute parentum,Falco tuam radiat splendor uterque domum.
Sed tuus est maior: nam quicquid laudis in omnes
Sparsit avos virtus prodiga, solus habes.
18. IN EUNDEM
Maxima cum doctis cur habet commercia Falco?Quod paritas homines conciliare solet.
19. IN EUNDEM
Si te tristis adit quisquam cur laetior exit?Falco tuum Charites concomitantur iter.
20. IN EUNDEM
Nicomachi nato si fas est credere, Falco,Non tibi iam laus est, sed referendus honor.
Est honor, in portum cum puppis ab aequore venit,
Laudibus incoeptum continuatur iter.
21. IN EUNDEM
Quid tibi cum Musis qui tanta negocia tractas?Pinguis ager sylvis graminibusque viret.
22. IN EUNDEM
Quos aliae prohibent, recipit tua ianua, Falco,Non tua, sed populi commoda solus amas.
23. IN EUNDEM
Publicolae nomen Paries inscriptus habebat,Falconis credi debuit esse domus.
24. IN EUNDEM, DE PARIONE QUASI SIT PATER REGIONIS
Area Falconi Pario coniuncta vocatur,Falconem regio praedicat illa patrem.
Dat tibi concisum laudis compendia nomen,
Omnis ut eulogio lingua sit apta tuo.
25. IN EUNDEM
Cur genium fraudas, cur respuis ocia, Falco?Calcar habet virtus, desidiamque domat.
26. IN EUNDEM
Cur Scytha, cur Graecus, cur te veneratur Iberus,Utitur officiis quaelibet ora tuis.
27. IN EUNDEM
Argolicas maior, Tyrias minor ursa, sed omnesAurea Falconis stella gubernat aquas.
28. IN EUNDEM
Cur tua distinctis fulgent serpentibus arma?Philtra minus si sint dissociata nocent.
Haec hominem signant, qui bella domestica sedat,
Et quae civilis suscitat arma furor.
29. IN EUNDEM
Unde fit ut doctos vocet ad convivia Falco?Ne pars officio temporis ulla vacet.
30. IN EUNDEM
Cognita cur tibi sunt idiomata barbara Falco?Ex toto virtus orbe petita tua est.
Pullytropum vates dixit Smyrneus Olyssem,
Ast ego te sanctum pullytropumque voco.
31. IN EUNDEM
Cur numquam alternis cedunt tua seria ludis?Nempe quod obstrusum mens tua numen habet.
32. IN EUNDEM
Ora tuas Falco resonant cur omnia laudes?Est laus, et non est dicere vera labor.
33. IN EUNDEM
Cur tibi tam levis est, cur tam iucunda senectus?Libera quod vitiis tota iuventa fuit.
34. IN EUNDEM
Cur tua tam gravibus virtus non frangitur annis?Nec patitur vitae deficientis onus?
Corpora mens, mentem virtus, Deus omnia servat:
Cur minuet vires longa senecta tuas?
35. IN EUNDEM
Quid valeat virtus ad acerbae ferrea sortisSpicula, Falconis testificatur honor.
36. IN EUNDEM
Cur aliquando fuit sors inimica nocensque?Quod virtus fuerit semper amica tibi.
Aemula virtuti sors est, quos elevat illa
Ista premit crispo torva supercilio.
37. IN EUNDEM
Cur te dissimulans? Cur non in honore superbis?Falco supercilio gloria vera caret.
Sors facit elatos, et rusticitate tumentes,
Et generant mores corda superba feros.
5Exhilarans frontem virtus augusta serenam,
Cor placidam, clemens, mite piumque parit.
38. IN FALCONEM ELEGIA
Dicite, Falcones habeat cur Martia paucosCuria, quae colitis Phocidis arva Deae?
Dicite, dum tenui strepit Allia murmure, dum sol
Urget ab excelso pectus et ora polo.
5Dum semusta sonant querulis arbusta cicadis,
Dum madet, et muscis sollicitatur equus:
Dicite, sed nervis non est opus, ore canendum
Aridulo, media carmen equestre die.
Cum dabitur secura quies, meliora canemus,
10Nunc satis est celeri ducta figura manu
Finieram, vocem mox exulit una sororum,
Paucaque disparibus rettulit ista modis.
Est domus in summo saxosi vertice montis,
Ardua quo durum semita tollit iter.
15Auratus paries gemmis vestitur ubique,
Artis Apelleae nobile fulget opus.
Hic sunt qui Sophia, qui relligione vel armis
Aut aliter summum promeruere decus:
Hic retinet bello praestans et pace Robertus
20Inter Martigenas regia sceptra duces.
Ipse Severini generis nitor, ipse Latinam
Militiam, pacem, iustitiamque regit.
Hic est Carraphiam qui tollit ad aethera gentem,
Cui placidum mitis nomen oliva dedit.
25Hic est Romuleae prisco de sanguine gentis,
Qui veteres Falco laudibus aequat avos.
Vidimus hos virides lauri gestare coronas,
Et loca quenque suo prima tenere choro.
Tota cohors tribus assurgit, nec vidimus horum
30Quis prior, et cuius palma secunda foret.
Atria prima labor, tecti penetralia virtus
Servat, in extrema parte locatur honor.
Horriferum labor est et inexorabile monstrum.
Quale quod infernas excubat ante fores.
35Pectora lata tument, collum breve, brachia setis
Hispida, nervosae marmoreaeque manus.
Hic Cadmi superanda seges, mactanda Chimaera,
Atque Medusae e colla secanda ferae.
Hic vigil Hesperidum custos fallendus, Iason
40Hic domat iratos, flammea monstra, boves.
Hic fuit Hippolytus cursu laceratos equorum,
Et cito virtutis vivificatus ope.
Nam labor in varias solet imigrare figuras,
Nunc leo, nunc aper est, nunc bovis ora gerit.
45Sicut Acarnano est de flumine fama Deoque,
Qui vada Carpathiae lata tenebat aquae.
Plurima barba, micant oculi, stant cornua fronte,
Esurit, et sicco semper in ore sitis:
Sudat, et in rorem facies et pectora currunt,
50Nulla quies, nulla est desidiosa dies.
Ilia magna, femur validum, sine pondere venter,
Desinit in latos tibia longa pedes.
Bile tumet, furit, intrantes clamoribus arcet,
Vociferat torvum, multiplicatque minus.
55Ut reor, hoc prisci vates dixere Minervam,
Nam minuit vires debilitatque labor.
Qui cupiunt igitur sanctos intrare recessus
Longa prius duro praelia Marte ferunt.
Dicitur Alcides Ericem qui vicit, ab isto
60Victus in herboso procubuisse solo.
Et nisi certantem virtus miserata fuisset,
Semper erant sacrae limina clausa domus.
Ipsa fores reserans fessum totoque labantem
Corpore, porrecta traxit ab hoste manu.
65Huc veniunt homines virtutis imagine ducti,
Sed refugit verso territa turba pede.
Hic opus est animis, et firmi pectoris ausu,
Vincit quel longa non domuere more,
Degeneres animi primo in certamine cedunt.
70Nec pudet expelli, nec dare terga fugae,
Limen ad hoc Falco pugnare viriliter ausus
Obtinuit fractis regia tecta seris.
Hicque diu doctus delubra subivit honoris
Victor, et immensas inde recepit opes.
75Sicut Aristeus post victi praelia monstri
Repperit occiso dulcia mella bove.
Et quoniam pauci superant haec atria, paucos,
Falconi reperit curia sancta pares.
39. IN FALCONEM
Unde magistratus, Falco, tibi gloria tanti?Quos aluit virtus, magnificavit honor.
40. IN EUNDEM
Pulsa redi virtus, revocat te libera Roma,Nam patriae Falco regnat in urbe pater.
41. IN EUNDEM
Est alias Falco superat qui caede volucres,Hic alios meritis et pietate viros.
42. IN EUNDEM
Praxiteles sculptor, vates Maro, pictor Apelles,Herbipotens Chiron, belliger Hector erat,
Musicus Amphion, Tiphys navarchus: Apollo
Fatidicus, Mars vi, maximus arte Sinon.
5Gnosiacis Alcon iaculis clarebat et arcu,
Mercurius linguae munere, Castor equis.
Automendon currus moderatur, Aranea telam,
Artifices Pallas, Luna bicornis aquam.
At communem bonum Christique negocia Falco
10Curat, et hac illi culmen in arte datur.
43. IN EUNDEM
Desipiunt Romam qui degenerasse fatentur,Romuleos Falco laudibus aequat avos.
44. IN EUNDEM
Iam Romana satis tuto ratis aequore fertur,Nam pelagus Falco remigiumque tenet.
45. IN EUNDEM
Cur est pulsa fames, Romae cur bella quierunt?Quod Cererem Falco, tempora atque Iovem
46. IN EUNDEM
Arma placent aquilae, parit aurea secula FalcoCivibus, hic Christo militat, illa Iovi.
47. IN EUNDEM
Omne Quirinali scelus eiicietur ab aula:Limen enim Falco pontificale tenet.
48. IN EUNDEM
Quid gemis amissas aquilas, priscumque decoremRoma? Tuus Falco te reparare potest.
Roma, meos, inquit, vexat discordia cives,
Nec ratio sed iam vivit in urbe furor.
5Iste meus nulla dolor est sanabilis arte,
Deridet medicas ista podagra manus.
Non si praeteritos revocet nova purpura reges,
Non si Caesaribus, Consulibusque daret.
Falconem fateor si spes foret ulla salutis,
10Forsitan aerumnas posse fugare meas.
49. IN EUNDEM
Quid tibi Mecoenas quod sis sub caesare FalcoProderit, exclusis si sit ab urbe Maro?
50. IN EUNDEM
Quosdam Thraicios audivit Roma loquentes,Palluit, ultores credidit esse Gothos.
Tunc ego, dum Falco dum regnat Acacius inquam
Roma sede, et nullo sollicitere metu.
51. IN EUNDEM
Auget opes alius Romae, studet alter honori,At studium Falco relligionis habet.
52. IN EUNDEM
Cur populo semper domus est Falconis aperta?Quod sit honestatis iustitiaque domus.
53. IN EUNDEM
Sceptra tenet Falco, Romana Catonibus aulaParet, in Assyrios Sardana palus eat.
54. IN EUNDEM
Aurea Falconis virtus est sydere maior,Non metuam rutilae flammea monstra comae.
55. IN EUNDEM
Vidimus assueto privatum lumine solem,Pallida turbato vidimus astra die.
Vidimus horrendos criniti syderis ignes,
Et gravis attonito regnat in orbe pavor.
5Non ego defectum Phoebi, te sospite falco,
Non metuam fulmen terribilesve comas.
Non metuam terrae motus, non aequoris aestum,
Non canis aestivo cum furit sitim.
Scimus enim, quoniam Deus est pietatis amator,
10Ventura auspicio prospera cuncta tuo.
56. IN EUNDEM
Innumeros Phoenix, et Phoebi nuncius annosVivit, Hamadryades tempora longa Deae.
Saecula tot cervus, tot vivit saecula cornix
Ast hominum paucis vita diebus abit.
5Recte igitur, Falco, maior tibi cura dierum,
Quam sit opum, redit aes, non redit ulla dies
57. IN EUNDEM
Est tibi divitiis virtus et honoribus impar,Cur dat inaequali praemia lance Deus?
Praemia virtutum non sunt mortalia, tanti
Nemo voluptates divitiasve putet.
5Ast tibi supremo melior thesaurus Olympo,
Unde tui merces tota laboris erit.
58. IN EUNDEM
Dives es, at Craeso longe locupletior esse,Si meritis hominum dividerentur opes,
59. IN EUNDEM DE VIRTUTIS SAPPHICUM CARMEN
Cum Deus magnum fabricaret orbem,Et polos altos sinuaret arcu,
Iussit aeterna rutilare pulchrum
Lampade solem.
5Iussit et lunam dubia micantem
Luce sublimes agitare currus,
Et per obscuras aliena ferre
Lumina noctes.
Aureis coelum variavit astris
10Quae per ingentes revoluta gyros
Fata dispensant, humilisque terrae
Regna gubernant.
Aeris tractus avium canoris
Cantibus, terras nemorum virenti
15Fronde, diversis decoravit altum
Piscibus aequor,
Tunc ad argutos Philomena cantus
Guttur aptavit, didicitque voces
Psithacus nostras, nituit superbo
20Tergore pavo.
Barbaram citrum preciosus Athlas
Ida funebrem peperit Cypressum,
Pelion Quercus, Solymae tulerunt
Balsama sylvae.
25Et Tagus fulvo nociturus auro
Fluxit, et Croesi viridem per oram,
Lydius cursu properavit Hermus
Invidioso.
Tunc per humentes pelagi meatus
30Squammea cinctus populi caterva
Post suum fluctus equitavit altos
Protea delphin.
Sic Deus coeli maris atque terrae
Fecit ornatum, tamen ad decorem
35Mentis humanae magis applicavit
Artis acumen.
Mens enim summo nimium parenti
Chara pro vitae sapienter actae
Praemio, mundi fuit in beatum
40Limen itura.
Dumque cultum dare singularem
Cogitat, pulchris Areten capillis
Forte prospexit spaciosa solam
Ire per arva.
45Namque flammantis meditans Olympi
Lumen, et cursu Arete volantes,
Omen aptabat numerumque claris
Addidit astris .
Iam maris fluxum tumidosque fluctus
50Norat, et quare tremebunda tellus
Fluctuet, quare iaculetur aer
Nubibus ignes.
Norat et linguas, hominumque mores,
Et quibus falli solet et refelli
55Vetustas tecto male nota vultu
Norat elenchos.
Fecerat nostrae documenta vitae,
Et quibus coeli peteremus arcem,
Sortis humanae miserata casum,
60Fecerat artes.
Hanc Deus menti comitem ducemque
Fecit, ut casus patienter omnes
Ferret, et nullo scelerum tumultu,
Deiiceretur.
65Ipsa nos duros vocat in labores
Nec dies nobis sinit ociosos
Hoc, ait, nostros petiise coelum
Calle parentes.
Ipsa Falconis comitata gressum
70Fecit, duros tolerans labores,
Iret ad summum decus atque vitam
Labe carentem.
Ipsa Falconis vigilanter aureum
Vellat, et nostri memorem negoci
75Reddat, ut portum breviore cursu
Cymba subintret.
60. IN EUNDEM DE VIRTUTE
Mens virtutis inops, mare piscibus, alite coelum,Syderibus mundus, grammine terra carens.
61. IN EUNDEM DE VIRTUTE
Pyramides Nili, Pharos insula, Iuppiter AmmonMausoli et Triviae marmora celsa Deae.
Regna Semiramidis, Romana palatia iunge.
Si placet, et Solymi templa superba Dei.
5Talia simplicitas hominum miracula dixit,
Quae nisi terrenas nil speculatur opes.
Haec lapidum moles coelataque saxa fuere,
Quae gravius eximia fecerat arte labor.
Longa dies marmor solidum contrivit et aera,
10Tempus enim dura singula fauce terit.
Maius opus virtus, quam nec dissolvere possunt
Tempora, nec rauco fulmina pulsa sono.
62. IN EUNDEM DE VIRTUTE
Plurima virtuti laus hic, at praemia nulla,Nam Deus illius praemia solus habet.
63. IN EUNDEM DE VIRTUTE
Eximiae claros cura ad virtutis honoresEx humili plures vidimus ire loco?
Pauperibus virtus avia sit sine dote maritis
Nubit, habet grandes sors opulenta viros.
64. IN EUNDEM DE FORMOSO ET STUDIOSO
Iuncta venustati probitas iuvenilis, in auroCandida purpureis lilia mixta rosis,
Additus in calatho violis amaranthus eburno,
Et cum purpureo Medica mala croco.
65. DE DEFORMI STUDIOSO
Abdita deformi virtus sub corporis antro,Tecta cavernis Attica mella favis.
Rex in veste rudi, lutea thesaurus in urna,
Phagina gemmato dactylo theca sinu.
66. DE PULCHRO E VITIOSO
Forma Mephitifero pollutae libidinis usu,Picta cadaveribus plena sepulcra novis,
Foeta venenosis argentea vasa colubris,
Oblita tartareo lactea gemma luto
67. DE DEFORMI VICIOSO
Improbitas animi deformibus addita membrisVirus in obscoeno triste nocensque cado.
Frigida limosis inclusa paludibus hydra,
Turpibus in lustris dente superbus aper.
68. IN EUNDEM DE VIRTUTE
Alcides Lapythas, Indos devicit Iacchus,Isthmiaco iuveni praeda Chimaera fuit.
Pelleus Babylona labor tristemque Darium
Vicit, et Italicas Mennoniasque domos.
5Aesonides fulvum vellus Danaaea propago
Gorgoneos angues aequoreamque feram.
Caesaris occiduo veniunt ex orbe triumphi,
Scypiadae Lybicos perdomuere lares.
His aeterna dedit laudum praeconia virtus
10Maior, et immensum fortia facta decus.
Ardua res vicisse alios, victoria maior
Est animi fluctus composuisse sui.
Subiecisse metus, et debellasse timores,
Gaudia spemque gravi supposuisse iugo.
15Propterea longe maior tua gloria, Falco,
Surgit, et armatos vincis honore duces.
69. CUR BONI VIRI POST HABEANTUR
Sponte malos homines, et noxia gramina nutrit,At melius semen ferre recusat, humus.
Mitior est propriis, alienaque pignora semper
Tractat inhumana dura noverca manu.
5Vir bonus est coeli, malus est telluris alumnus,
Quos igitur coelum diligit, odit humus.
70. DE COMMUNI LAETITIA IN MAGISTRATU FALCONIS
Fusca prius quare fulgent candore nivaliAtria, et albentes explicat aula sinus?
Cur domus exultat? Moles cur laeta coronas
Induit? Et multa a fronde viret?
5Barbara cur nitidos velant aulea penates?
Aurea cur pictum signa lacunar habet?
Roma senex alacri cui nam venit obvia pompa?
Quo properat celeri tota iuventa pede?
Tybris ovans gestit, sicut gestivit Olympus,
10Cum rediit victo Iuppiter Encelado.
Haec ego dum meditans tacito sub pectore volvo
Concita vox aures impulit ista meas.
Fortunam superat virtus prudentia fatum,
Curat honestatem iustitiamque Deus.
15Ista viris gravibus fecit populoque Quirini
Falco magistratu gaudia tanta suo.
71. AD PHILIPPUM BAVERIAM
Turbida nunc ursos clamat nunc Roma columnam,Esse quid attonita pacis in urbe potest?
Et nisi Falconis scirem me numine tutum,
Iam mea populifer cerneret ora Padus.
5Propterea divi repetes cum limina Petri,
Nec fluat in longos fac mea causa dies.
72. AD FALCONEM
Cum Deus extructo terras invisere orbe,Cunctaque de veteri cerneret orta chao.
Naturae ex utero traxit duo pignora, quorum
Nutibus humanae dividerentur opes
5Virtutem Sortemque vocant, temeraria Sorti
Frons fuit, at Virtus casta, modesta, proba.
Mentis inops orbamque ferens Sors lumina frontem,
Iustitiam nescit, consilioque caret.
At Virtus gravis, aequa, fugax, innoxia, verax.
10Pondera mensura corrigit et numeros.
Quid iubet utilitas Virtus, quid poscit honestas
Praestat, inaudita nil ratione facit.
Sors autem quicquid praeceps sine lege libido
Suggerit, instabili datque adimitque manu.
15Ipsa sibi satis est, ipsa sibi praemia virtus,
Sors est praeter opes et sine honore nihil.
Has sibi, quod nemo potuit sine numine, tandem
Evaluit Falco consiliare duas.
Nec mirum, quoniam quisquis veneratur Olympum
20Ipse sibi coelos subiicit atque Deum.
73. COLLOQUIUM INOPUM DE FALCONE
Dixti inops inopi sacram Laurentis ad aedem,Quid facis ad Florae tristis inersque forum?
Dum mea, respondit, tractare negocia tento
Haurior assiduis quotidie auspiciis.
5Aes periit, nec habet finem ulla mearum,
Quid faciam infoelix? Unde precabor opem?
Obtinet expulsa probitate pecunia Romam
Nec Deus in tota possidet urbe locum.
Quot sunt Romae homines tot eunt per compita fures
10Quosque canes speras, experiere lupos.
Ii Lacedaemonii, Scythiam petiere Quirites,
Nam Lacedaemonii furta licere putant.
At Scythiae populi damnant, graviterque minantur,
Ut mos consulibus Caesaribusque fuit.
15Omnibus esse lupos licet in regione luporum,
Inter Pigmeos non pudet esse brevem.
Desipis alter ait, fugat haec opprobria Falco.
Nec sua sub tali saecula labe sinit.
Sta pede Falconem, sine re sine munere vinces,
20Omnis ab hoc saltem fraus aliena viro est.
74. IN FALCONEM
Nuper ab Exquiliis quosdam descendere laetisFrontibus, et lento vidimus ire pede.
Dumque meos eadem fero per vestigia gressus,
Et sequor aequali praevia terga gradu.
5Audio miscentes concordibus ista loquelis
Verba, decem brevibus sub iicienda modis.
Vidimus antiquae specimen virtutis in uno,
Et Fabium, Curium, Fabriciumque viro.
Caesareos animos, cum relligione Catonis,
10Attiliique fidem, cum pietate Numae.
Vidimus ardentem Christi pro nomine Petrum,
Et celebrem Pauli vociferare tubam,
Eloquium Marti, Demosthenis atque Salusti,
Et Brutos, Magni cum probitate, duos.
15Continet hos omnes sancto sub pectore Falco
Idque quod est Falco plus habet omnibus his.
75. AD D. FALCONEM DE MORTE PHILIPPI BAVERIAE | QUERIMONIA
Maxime vir patriae pater et mea gloria Falco,Impulit in luctus me nova causa novos.
Tristior, et in tenebras lucem vertere dolores,
Nec mihi nocte datur, nec mihi luce quies.
5Baveriam rapuit pestis Romana Philippum,
Perdere tam sanctum mors fuit ausae caput.
Invida mors siquid miseris videt utile terris,
Insidiatrices mittit ad arma manus.
Cur veneranda mori permisit pectora virtus?
10Cur homini non est auxiliata suo?
Et Deus, aeterno probitas cui foedere iuncta est,
In cineres talem cur sinit ire virum?
Quot mala, quot clades haec tanta licentia mortis
Attulit indigno quot premit ora situ?
15Conquerimur, nec fert aliquem querimonia fructum,
Quottidie querimur, quottidie rapimur.
Si perimat saevos hominumque cruore madentes,
Iustius et longe mitius esset opus.
Si cadat Euristheus aliquis si infidus Olysses
20Non est qui facinus non putet esse pium.
Iste nec immiti tractabat spicula dextra,
Nec sevum rigidi Martis amabat opus.
Arte regens acres sicut Theodosius iras,
Mitis, et in nullos ore molestus erat.
25Omnibus innocuus, casu tranquillus in omni,
Nec tamen ignavo segnis inersque metu.
Iste Dioneam Venerem, Bromiumque subegit,
Votaque lascivae somniculosa gulae.
Fecerat hospitium casto pia membra pudori
30Sicut Iosephus, sicut et Hippolytus.
Non erat elatus, nec inani deditus aurae,
Qualis Tarquinius, qualis et Ancus erat.
Ipse suas cunctis operas donabat amicis,
Officio tota sedulitate vacans.
35Si quando vacuum tempus superesset, habebat
Sive Deus totos sive Minerva dies.
Languida nec fecit tardos ignavia sensus,
Nec vitam coluit Sardanapaliacam.
Praevigil ad mores animum revocabat honestos,
40Mensque erat ad curas ingeniosa pias.
Invidiae nunquam potuit tabescere morbo,
Nec dedit atroci corda cremanda foco.
Totus erat pietas totus clementia, totus
Et sine fraude fides, et sine labe pudor.
45Non erat argenti cupidus, non ebrius auro,
Solum animi veras accumulavit opes.
Fortis, et a recto nulla revocabilis arte,
Quale Numae pectus, quale Catonis erat.
Non labor a rebus iuvenem revocabat agendis,
50Gaudia sudor erat, cura levamen erat,
Ipse erat irato communis ab aequore portus
Ipse erat in placido remus et aura mari.
Nec dum bisdenes aevi transegerat annos,
Et tam divitibus mens erat aucta bonis.
55Quod longis aliqui vix evaluere diebus,
Iste brevi prudens tempore factus erat.
Non expectavit canos matura senectus,
Ante senem senuit, vir fuit ante virum.
Quis lepor, et Latiae fuerit quae gratia linguae,
60Quae docuit tellus Romula testis erit.
Testis erit locuples nostri Pomponius aevi
Gloria de cuius plurima fronte bibit.
Hic si continuo rerum senuisse in usu,
Isset ad heroum semideumque decus.
65Notus erat Dirceus ager potaverat undam,
Quae subito vates hausta deosque facit.
In viridi gravitas laetoque modestia vultu
Grata verecundi signa pudoris erant.
Cur fuerit virtus tenero tam clara sub aevo,
70Causa, velut passim dicitur, ista fuit.
Nam per Oliverii vestigia sancta Carafae
Assiduus coeptum continuavit iter.
Adde quod haerebat lateri Falconis, et ista
Integritas ex his tracta duobus erat.
75Nam iuvenis mores a conviventibus haurit,
Et calet admoto frigidus igne liquor.
Hi sunt Romulei duo sydera magna senatus
Unde bonis lumen praesidiumque datur.
Iure igitur fratres fratrem deflectis ademptum,
80Tuque parens ventris pignora sancta tui.
Heu periit generis proles clarissima vestri,
Heu cecidit vestrae gloria tanta domus.
Sed memores estote pias in sydera mentes
Ire, nec infernos posse subire lacus.
85Vivit in aethereo, quem nos hic flemus, Olympo,
Et gaudet luteas deseruisse domos.
Deseruisse graves resoluti corporis artus
Gaudet, et in superum transiliisse choros:
Horriferam mortem, vivis quae maxima poena est,
90Transiit, elysiis perfruiturque locis.
Nos quoque lugubri flemus tua fata, Philippe,
Carmine, decessus ingemimusque tuos.
Tu mihi tractanti Romana negocia semper
Assiduas operas, auxiliumque dabas.
95Tu mihi solamen, miseris tu in rebus asylum,
Tu vada, tu venti, tu mihi portus eras.
Tu mihi fecisti, mea dum praeconia narras,
Egregios inter nomina clara viros.
Propterea quotiens sacras accendimus aras,
100Suppliciter pro te mystica dona damus.
Tu quoque spiritibus, quorum tibi copia, sanctis
Mutua pro nobis vota precesque dato.
76. SEQUENS ELEGIA EST DE PUGNA VIRTUTIS | ET FORTUNAE AD FALCONEM SCRIPTA
Ebria Virtutem Fortunam lacessere nuperCoepit, et hoc bellum dicitur orsa modo.
Cur latitas? Vanaque tegis gravitate timorem?
Si sapis ut iactas, et potes, arma cape,
5Te iuvat obscuris nugas excudere tectis,
Semiviros inter, foemineosque choros.
Tu tibi sola places, sine te nihil utile dicis,
Et populum ficto decipis ore rudem.
Vis Phoebaea tuis oracula cedere dictis,
10Et somnos hebetes, desidiamque doces.
Ast ego sublimes animos ad sydera mitto,
Et decoro gentem nobilitate meam.
Regna mihi subsunt et opes et purpura regum,
Et patitur leges terra, fretumque meas.
15Tu me stultitiae, tu me levitatis ubique
Arguis, et nomen polluis ore meum.
Efficiam ne te defendat inertiae posthac,
Si sapis ut iactas, et potes, arma cape.
Nec lateo dixit Virtus, nec proelia quaero,
20Nec fugio, leges consiliumque sequor.
Si ratia poscit pugnas, interrita pugno,
Si pacem praefert, ocia pacis amo.
De pietate loqui, de relligione, Deoque
Ad genus omne iuvat: nam gens omne rego.
25Recta placent nobis, ratione carentia nunquam,
Et populum tali fallimus arte rudem.
Non Phoebaea, verum tua cedere dictis
Plena volo obscoenis dicta libidinibus.
Ipsa leves animos in Tartara mittis, et omni
30Dedecoras gentes impietate tuas.
Praeficis indignos, et regna latronibus imples,
Subque tuo lugeto terra fretumque iugo.
Nec te stultitiae, nec te levitatis ubique
Arguo, tale tuum dat tibi nomen opus.
35Efficiam certe ne me experiaris inertem,
Efficiam gladio confodiare tuo.
Desine deceptrix hominum Fortuna minari,
Novimus et mores ingeniumque tuum.
Fas et iura times pro legibus uteris armis:
40Nec pudet insontes praecipitare viros.
Te Duce Romani maduerunt sanguine reges,
Et plerique sua procubuere manu.
Bella moves, nec scis motos sedare tumultus,
Saepius accenso territa Marte fugis.
45Novimus ad Trebiam, Cannas, Transimenaque arva,
Stulticiae vires cosiliumque tuae.
Te rupes Tarpeia canit, canit Allia laudes,
Et Gothus et fusco Vandalus ore tuas.
Aestiferum aequiparas nimbum, qui murmure multo
50Surgit, et excussa languet inanis aqua.
Falconem quoties fortemque insana Robertum
In sordes ausa es pauperiemque dare?
Cerne locis ut nunc niteant sublimibus inter
Purpureos patres, armigerosque Duces.
55Hi sunt quos vesana fugas, cogisque subire,
Et terra et vasto longa pericla mari.
Alter ad Oceanum, finesque recurrit Iberos,
Dum fidei debet praemia ferre sua:
Alter in Alpinis nivibus, Ligurumque per agros
60Vivit et ad Celtas, ad Senonesque fugit:
Et quia militiae titulis excellit, et omni
Laude nitet, duplicem foedifragumque vocas.
Quis fit, et eximiae quae sit prudentia frontis
Constat, et hoc victi non tacuere Duces.
65Hos experta potes quae nostra potentia nosse,
Et qua conatus frangimus arte tuos.
Disce viros fortes et pectora sancta vereri,
Atque meum cessa dilacerare genus.
Verum adeo levis es, tantisque furoribus ardens,
70Ut nequeas irae vim cohibere tuae.
Qui pinxit Lycium voluit te pingere montem,
Dum variam fingit multiplicemque feram.
Ora leonis habes, quia primum pectora fastu
Tollis, et audaces mittis in ora sonos.
75Hircus olens venter, quia quos extollis, in amnem
Desidiam proni, luxuriamque ruunt.
Non opus exemplis, quorum mihi copia maior,
In Libyca quam sit copia farris humo.
Ultima pars serpens, quoniam de crimine virus
80Nascitur, et vitium dira venena parit.
Conscia mens cupae Taxos, aconitaque mandit,
Semper et in tenebras, suppliciumque cadit.
His ascensa gravem rapuit Fortuna pharetram
Et celeri torsit spicula multa manu.
85Voce, manu, gladio, iaculis, cursuque fatigat,
Et circunducto strenua pugnat equo.
Fixa manens eadem institit vestigia Virtus,
Nec timet insanam, praecipitemque feram.
Aegida nam rapidis Chalybum fornacibus ustam,
90Et solido Clyopes ex adamante gerit.
Frustra igitur Fortuna truci superintonat ore,
Atque leves circum fertque refertque gradus.
Saevit inutiliter ceu cum grave sibilat oestrum
Obvolutans taurum, cornupetamve bovem.
95Dum videt incassum se mittere tela per auras
Infremuit, et crebro verbere pulsat equum.
Dum furit incaute, missisque vagatur habenis,
Decidit, et fracto gutturis osse perit.
Marmoreo comites moestae imposuere sepulcro,
100Et super hoc quidam carmen inesse ferunt:
Hic iacet insani numen mutabile vulgi,
Lege carens, sola mobilitate potens.
Arma capit Iani, variasque ferentia fruges
Cornua, cum clavo quo vada navis arat.
105Tunc ait ex media quidam sine nomine turba,
Qui varias sortis noverat ante vices.
Fidite Virtuti, Fortuna fugacior undis
Non manet, et certam nescit habere domum.
Gaudia dum simulat, subvertere cogitat orbem,
110Insidias ridens exitiumque parat.
Propterea vasis Agathoclea legimus legimus usum
Fictilibus, verso dum timet orbe premi.
Discite quos sursum voluit rosa ponere fastus,
Trudet ab excelso vos mora parva loco.
77. AD EUNDEM FALCONEM | QUOD HEROICO CARMINE DICENDUS SIT
Falco Quirinalis decus immortale senatusQuo duce restitui possent labentia Romae
Moenia, et illustres iterum sperare triumphos,
Dum modo nostra tuas elegia reponere laudes
5Pergit, et exilem disperdit arundine cantum,
Ecce cothurnato gradiens heroica passu
Musa meum derisit opus, quid talibus, inquit,
Ionium remis audes tranare profundum?
Hic mihi non Sulmo, nec inerti navita versu
10Claudicet, huc opus est adsit vel Smyrna vel Andes.
Nam neque Penelopes curae, non Hippodamiae,
Non Danaes plorandus amor, non vulnus Elissae,
Parva decent humiles, parvo brevis hydria fonte
Convenit, et parvis satis est brevis utribus aura.
15Vel pedes incedit media da plebe viator,
Vel querulo vehitur plaustro, vel paupere cymba.
Magnanimis re magnus equis curruque superbo
Fertur, et audaces sulcat ratis ardua fluctus.
Magna decent magnos, magno Latonius arcu
20Utitur, ingenti Mavors accingitur ense,
Immenso tonat igne pater, maiora putatur
Gurgite sub vitreo gestare tridentifer arma.
Huc igitur Phoebaea cohors Phoebaea suppellex
Plectra, lyraeque volent, et sacri gloria fontis.
25Huc pluat Eurotas, huc omnia Phocidis arva
Certatim gelidos latices et lactea mittant
Flumina, Lauretis, variaque virentia fronde.
Non sit in Aoniis regio sine vocibus oris,
Non sine laude nemus, nulli sine carmine fontes.
30Illustres Falconis avos cantate, piamque
Primaevi generis prolem clarosque nepotes,
Ipse quoque altisono tollatur ad aethera cantu:
Cuncta sonent heroa novum, quem Rector Olympi
Divorum ascripsit numero, qui carcere liber
35Corporeo implebit de sedibus aethereis unam:
Dicite, et illustrem trans aequora mittite famam,
Audiat haec Tanais, mirentur Iberica regna,
Et Pelusiacas carmen referatur ad aures.
Et Didonis ager Romanis aemulans arvis
40Audiat haec, trepidetque iterum Romana reverti
Classica, et Ausoniis iterum dare moenia flammis.
Scipiades iterum metuat, dum talibus audit
Nunc quoque Romuleas habitari civibus arces.
Transeat haec Arabes nigros ea fama per Indos,
45Et repetat Scythicos per Serica regna colonos.
Palladias artes rimatus in omnia venit
Phoebaeae secreta domus, primordia nostri
Fontis, et aetheream penetravit lumine molem.
Saepe Meduseis facunda liquoribus arva
50Abluit, et nostris dives remeavit ab oris.
Ipse iubet passim sanctos adolescere mores,
Priscaque coelestis renovat vestigia vitae.
Nec pessum sinit ire pios in egena patentes
Compita fert loculos, et in agmina seminat aurum.
55Ferreus ad Romae populique negotia nunquam
Flectitur, et palmae similis, quae pondere pressa
Altius extollit ramos, onerique resistit,
Strenuus et solers et frangi nescius ira,
Propositi fideique tenax, sine munere nullos
60Pro virtute fugit, pro relligione labores.
Quod nisi Falconis quicquam de laudibus aufert
Livor, ad excelsos veterum se attollent honores,
Nec sinet extingui gentis monumenta Latinae,
Et sua vivaci decorabit secula laude,
65Inque dies vestros rediisse videbitur aetas
Aurea, et antiquae surget Virtutis imago.
Perpetuis igitur circumdate tempora sertis,
Et lauros, hederasque ferat frondemque Minervae,
Haec ait, et ridens elegos humilem poesim
70Et caput avertens indignabunda recessit.
