Bongiovanni da Cavriana floruit 1330 - 1350, anticerberus, anticerberus anticerb. anticerberus (P. Rossi, Daniela Barchi, 1995)

Turbam septenam fugias qua clara propago
Fuscatur, cessat renitens deitatis imago.
Est vitium somnus, nox, mors, fur, belua, carcer,
Calculus, artetica, febris altera lepraque, cancer,
5Pyr, puteus, latitans aconitum, pondo catena,
Pus, vermis, Circe, convolvens lata sagena.
Est clangens aquila, volitans ave celsius omni,
Alta petens tumidus mortis sub pondere somni;
Uncans ursus erit dira subductus ab ira;
10Desperans aper est spernens certamina mira;
Nocte mali gaudens vocitetur bubo malignus
Et cantor Veneri qui dat sua carmina cignus.
Est asinus vel glis torpens miser accidiosus;
Quem rotat affectus quadruplex leo perniciosus;
15Ut serpens serpit pro pulvere celica laxans;
Quem carnis fluxus sepelit sit rana coaxans;
Gannit decipiens alios vulpecula factus;
Indomitus raccat quia tigris munia nactus.
Manducus grunnit sus, pro dolor!, ecce misellus
20Estque lepus timidus nimium vagitque tenellus.
Mergulus immergens fluvio sua membra sit ille
Quem mergit fluvius carnis sub gurgite Scille.
Errans lucifuga dicatur noctua tetra;
Non parcens aliis, heu, sit pro crimine petra.
25Perfidus ypocrita qui vitam vendit inequam
Strutio dicatur vel fallax scorpio nequam.
Hic homicida reus quem fedat cum nece sanguis
Est lupus, aio, rapax quem devorat invidus anguis.
Garrula karidion avis est illumque figurat
30Lingosum fari qui non nisi pessima curat.
Falsus adhulator lamia sit perfida mater;
Proditor at nequam dicatur polipus ater.
Irridens alios mimus Sathane vocitetur
Simia, detractor lupus indicus esse putetur.
35Ut corvus crocitat qui differt crimina fari;
Quisque chorum ducens olor est, sors hostis amari.
Obvia nature sodomorum culpa nefanda
Est cacabans perdix cum sulfuris igne cremanda.
Si vagus instabilis vento nutans ut arundo,
40Nocte dieque simul frinnit quia factus hirundo.
Optinet exiguas fulvis alietus in alis
Vires, signatur hoc parvulus exitialis.
Qui plangenda facit dicens: "Reparabo sigillum",
Hunc irrisorem dicam simul et crocodrillum.
45Plura loqui possem de formis christicolarum,
Cum varias formas dent hiis fera turba ferarum.
Spina nocens desit ventosa superbia, morum
Prodiga, nequitie genitrix et origo malorum.
Primus ad ima ruit, pro celi cardine factus,
50Lucifer astra petens pro fastu Tartara nactus.
Hec saliunca rosas perdit, connubilat astra,
Urbes confundit, disterminat inclita castra,
Deiicit, infatuat, condemnat, deprimit, angit,
Crimina cuncta parit, cum demone federa pangit.
55Scismata, probra, dolos serit, excitat ipse polosus,
Non nequit esse nocens, fex mundi, perniciosus;
Est feruginea Cochiti larga faselus,
Altera Tesiphone, mors nequam, fastus anelus.
Ve tibi, ve, mortale genus, quod semper in altum
60Niteris ut grandem facias cum fulmine saltum.
Actibus ac verbis, o tu, quicumque superbis,
Hoc retine verbum: frangit Deus omne superbum.
Parvulus ad petram furor allidatur, ut ira
Noxia vitetur, cessent et scismata dira.
65Te tua precipitat ceu ventus turbinis ira
Diffunditque tuum cor, cum sit devia lira.
Vindictam difer donec pertranseat ira,
Impedit illa tuum pectus fuligine mira.
Frangitur ira brevis si sit responsio levis,
70Crescit et augetur mala si responsio detur;
Inquinat, infatuat, condemnat, neuma repellit,
Excecat, vitam curtat, consortia vellit.
Invidiam fugias que, nata nocere, macrescit
Pinguibus in rebus, que celica gaudia nescit.
75Se ferit ante suo, si quem petit invidus, ictu;
Vipera prole sua moritur, mirabile dictu.
Invidie tristis latitant in corde venena
Et mage tristatur tua cum sit plena crumena.
Vix tenet ignifera lacrimas ni flebile cernat,
80Risum proscribit letum, sub fulmine vernat.
Dissipat invidia corpus, pro munere plangit,
Excecat mitem, pro sevo fulmine pangit;
Sedibus ethereis privatur perfida rite,
Sepius infestat, proscribit gaudia vite.
85Invidiam cupiens stigiam vitare carinam,
Hostis Aman mortem, regnorum cerne ruinam.
Accidiam fugias, mentis contagia, vite
Tedia, cor ponens in Christo, iudice dite.
Tristitie vitium non est nisi mortis amicum,
90Non nisi dat mortem, subvertens tempus apricum.
Ignavus, pravus, merito cruciabitur igne;
Securus, clarus, fortis petit ethera digne.
Mendicum, fatuum, torpentem, luxuriosum
Efficit accidia languentem postque perosum.
95Desit avaritie fex, cui sua deesse stupescit,
Copia nuda, sitis iugis que plena famescit.
Sepe sua cupidus consumitur anxietate,
Non merito floret, non numine, non pietate.
Hinc timet, inde dolet, cupit hinc, hinc gaudet avarus,
100In tenebris residet, tabescit tristis, amarus;
Impiger et fatuus currit per climata mundi,
Infelix nummis patitur se verbere tundi.
Crimina queque parit querendi pestis amara:
Suffocat, cecat, configit mortis in ara,
105Involat, irretit, pervertit, turbat et angit,
Inquinat, affligit, nudat, munimina frangit,
Stultum, mendacem, tumidum, fatuum atque tenacem,
Pigrum, fallacem, deformem deinde rapacem,
Vanum, pugnacem, mutum multisque minacem,
110Nequam, nugacem, tristemque vagumque loquacem.
Infestam constringe gulam, memoratus avarum
Quem Sathanas gestans ad Tartara fecit amarum.
Numquam crede gule cui crapula servit, obaudit
Gustus qui nobis celi penetralia claudit.
115Gustus edax mentis mors est et predo crumene,
Hunc timeas veluti contactum dentis hyene.
Dissipat insignem tinee corrosio vestem
Proque gula multi sumunt pro culmine restem.
Vastat opes, servire facit virusque propinat
120Spiritui guttur, Acheronti seque saginat;
Inquinat et damnat, perimit, secreta revelat,
Luxuriam gignit, pinguissima semper hanelat,
Ledit naturam, gaudenter munera prendit,
Cor gravat et corpus, vicino scandala tendit,
125Exilio trudit, predatur virginitatem,
Hydolatrare facit, disterminat et pietatem,
Brutalem reddit, anime munimina frangit,
Non pausare sinit, morbos dat, pauperat, angit;
Querit ut expoliet venatibus, alite, pisce
130Mundum, subsannans vite vestigia prisce.
Sepe, cito, nimium ferventer, deliciose
Esse volunt sancti, quod peccet quisque gulose.
Si pedibus mentis supponat crapula viscum,
Cerne Noe, mali, Loth, Iude vulnera priscum.
135Respue luxuriam que, prodiga sanguinis, hostis
Est anime, patulus mittens ad Tartara postis.
Est Veneris pregrata lues, predulce venenum,
Pena placens, fetor redolens, destructio renum;
Debilitat vires animi mutatque vigorem,
140Gestit et obductum verbis vulgare dolorem.
Deiicit hec multos framea, non falce minando,
Sed violas muscumque simul pedicasque parando.
Inquinat, irretit Veneris damnosa cupido,
Damnat, condictum nec servat federe fido;
145Excecat latebras, reputat venerabile donum,
Confundit stirpes, facit ad mendacia pronum.
Denigrat hec fama, paradisi limina claudit,
Infatuat doctos, perverso nomine plaudit,
Nititur in vetitum, languet tenuatque feroces,
150Tollit corpus, opes, animam, vim, lumina, voces.
Si fugias vincis, si bellas subderis; ergo
Fac fugias verso pro tanto fulmine tergo.
Si Loth, Sansonem, si David, si Salomonem
Deiiecit luxus, fugias ne sit tibi fluxus.
155Etas, forma, locus, libertas, copia, donum
De facili quemvis faciunt ad lubrica pronum.
Septem sperne, rogo, domino que sunt odiosa
Que sunt haec: oculi sublimes, lingua dolosa,
Sanguinis innocui fusor, meditatio dira,
160Ad mala discurrens ceca subductus ab ira,
Testis falsidicus, confusio pacis, amoris
Scisma, susurro, Deus quem nostris pellat ab oris.