Mantovano, Battista Mantova, 1447 - 1516, de suscepto theologico magisterio, de suscepto theologico magisterio Carph. de suscepto theologico magisterio (L. Cupaerus, 1576)

¹
Hactenus imparibus numeri mea musa cucurrit,
Picta genas fuco, picis redimita coronis
Per iuvenum curas, et per tua castra cupido
Nunc opus est maiore lyra, nunc seria nobis
5Sunt dicenda, sales abeant, risusque iocique,
Nunc se difficilem praebet nimis impia Iuno.
Nec solum negat auxilium, verum aspera contra
Bella movens vetat ex humili discedere vulgo.
Copia quae multis Acheloia frugibus implet
10Cornua, conversis alio mea vultibus ora
Ferre nequit, coelique potens ruit impetus in me.
Saturni Martisque graves vix vincimus iras.
Vix Citherea Venus tanti est, vix Iupiter ipse.
Tempora Calliope pullo velavit amictu,
15Contractisque superciliis, et pallida vultum:
Anxia sollicito suspiria pectore ducens,
Afflictae indignum mentis confessa dolorem est.
Sicut in Orphaeo quondam moestissima fato
Nam subito dulcis natis conterrita casu
20Languit et Lachrymas oculi fudere tepentes,
Quem missum in liquidas Hebri caput audiit undas,
Sublatamque lyram nitidis agnovit in astris.
Huius inornato moerens tibi carmine pandam
Moesticiae causas, Tu mitia pectora praebe
25Auxilioque gravem curam solare precantis,
Semper ego a teneris (sic sors mea me tulit) annis
Et Phoebi, et tetricae studiis haerere Minerve
Consului, durusque tuli subiique labores,
Dum Samiae sublime note, dextrumque cacumen
30Scandere conarer. Gaudent sudoribus artes,
Et sua difficilem reddunt ad limina cursum.
Nam totos cum nocte dies in somnis, et expers
Loenaei et cereris, macilentus et ore subalbo
Inter odoratas Lauros Phoeboque dicatas
35Eurotae ad ripas consumere saepe solebam
Tantae Pallas erat curae, me tantus agebat
Ardor, ut et propriae nescirem parcere vitae.
Si quando humanam rapiunt, coelestia mentem
Numina terrenis spoliant affectibus, inde
40Saepe fit, ut viresque suas sua protinus arma
Colligat, et fugiens clamosi murmura vulgi
In loca se deserta ferat, lucosque silentes,
Aethereo solum Regi placitura, sibique
Artibus humana postquam ratione repertis
45Tantum operae impendi, sacram tentare Minervam
Consilium fuit, et divinas volvere Chartas.
His didici quis fit magno qui praesidet orbi,
Et solum summumque bonum, quo ducimur omnes
Primaque nascentis vidi primordia mundi,
50De nihiloque aliquid factum, nec vera locutus
Phoenices, Persasque magos, Druydasque severos.
Pocula Tantalei semper manantia saxi
Hausimus, et magni calicem potavimus Esrae.
His ubi me quidam satis invigilasse putarunt,
55Meque isto suadesse satis videre sub axe,
Consuluere una patrios non spernere mores,
Neve mihi oblatum parvi diadema putarem.
His monitis longa tandem prece victus adhaesi,
Atque ea quae doctos redimunt insigna sumpsi.
60Saepe quidem dixi non hoc me dignor honore.
Non decet hos humeros tantae supponere moli
Quoad potuit renui, variasque opponere causas,
Ne fieret studui, verum ars non profuit ulla
Et frustra excusans consumpsi tempora.
65Vicit amicorum pietas, vicere diurnae
Nocturnae preces, nec enim mihi cornea fibra.
Supplicibus dictis deducere sydera coelo
Saepe Magus potuit, ferrumque adamantaque durum
Solvere, et cineres potuit convertere saxa.
70Assiduis hominum precibus mitissima fiunt
Numina, quae fuerant odiis accensa malignis.
Carminibus, precibusque piis et supplice cantu
Thraicius Vates potuit Phlegethonta movere.
Lacte ferae catuli virosque ubere pasti
75Montibus in summis, in duris cotibus, inter
Aspera dumeta, et spinis abscondita lustra
Humanis nunquam loca cognita gressibus orti,
Obsequiis, blandisque solent mansuescere dictis.
Ipse manus in vincla dedi, fecique coactos
80Non equidem quod ego, sed quod voluistis amici.
Cum me pauperies et res angusta teneret,
Aonios adii fontes, sanctasque sorores,
Supplicibus dictis ad opem incurvare ferendam
Dum propero, Deus is qui me tibi fecit amicum
85Cur ignave siles dixit, cur carmen et artes
Non agitas nostras? Frustra ergo in montibus istis
A puero errasti, tibi nil mea proderit ergo
Laurus, et unda sacri tua quae rigat ora liquoris?
Sume lyram, cantusque move, maestumque timorem
90Pone, tuis pronas precibus qui porrigat aures
Divitiis Iacobon habes, animoque potentem.
Ipse tuam sortem miserans succurret, et auro
Pauperiem tollet, pone istas pectore curas.
Spem dedit hanc misero Cyrrhae qui praesidet arci,
95Et nocturna suis renovat splendoribus astra.
Miratae rupes Phoebum collesque loquentem
Assensere suo Regi, sacraeque sorores
Pauperis in misero casu gemuere Poetae.
Quare age si sacras penitus non despicis artes
100Et nisi te veteris mutato pectore nostrae
Taedet amicitiae, si qua est clementia, si pars
Ulla tibi pietatis adhuc, si numina curas,
Prome aliquid, vatique fave, dextrumque iacenti
Porrige, et in tenebris erranti lumina pande.
105Et pudet, et durum est mihi mendicare, pudorem
Res miserae superant, et quae cogit egestas.
Ite mei verus, et non redeatis inane
Si quod habet numen nunc experiemur Apollo.