Scaligero, Giulio Cesare Riva del Garda 1484 - Agen 1558, hymnus, hymnus hymn. hymnus (D. A. Campbell, 1960)

Tenerae patrem quietis genitore Ioue satum
Iubet alta mens Cybeles tereti pede canere:
Sacra iuncta quos ouantes simul abdita decorant.
Age Thyrsiger, Bicornis, Dionyse, Bigenite,
5Eleleu, Euoe Bimater, Semelefemorigena,
Animi mei tumentis furiata loca subi.
Laticis deae potentes, uirides hyalicubae,
Uaga Nais amnicultrix, soror et pelagidoma,
Rigidoque tecta quercus pigra cortice Hamadryas:
10Simul Euas Hippa pictis redimita nebridibus,
Refer has preces alumno: paret ara propitium.
Phrygios relinque campos dea, Tmolus initio
Ubi uagienti opteria tinnula, dederat.
Ioue patre digna proles, Baryctyperibromie,
15Reparator alme fessi uenerabilis animi,
Quid erit prius canenti, quid erit posterius?
An ut artibus dolosis soror aeria Iouis
Semele necem suasit, rata pignora memorans,
Rata fulgurantis ignitona pignora thalami?
20Furibunda fiamma plenum cineri dedit uterum:
Nihil illa laesit alto sacra membra Ioue sati.
Famulatur ignis igni, coma fulminea tuae:
Nova flamma iuncta flammae duplicata tibi furit;
Tibi spirat hisce puris tonitrusona numeris.
25An ut inde semicretum assuerit sibi femori
Pater arbiter sereni pluuiaeque dator aquae:
Quoad integrum deo sera dies daret habitum.
Uiden' hinc choros Euantum? uiden' agmina propera,
Sacra tecta fronde, plexis sacra condita caneis?
30Uiget hinc tenellus infans: puerumque uideo mox.
Barymeni, Bassareu, Euie, Gegeneophone,
Age solue uiperini fera cingula catuli:
Et eo recinge flagrum: tace uerbera tumeant.
Date, dura terra, nubes: date uos nemora locum.
35Mora nulla, nec quieti modus ullus. adorere,
Quate, pelle, caede, Penthei memor et memor Acati,
Sola quo secante ponti latro dux Lydius erat,
Modo salsa aduncirostro uada corpore uarians.
Supere, Infere, omnia unus, Lye, Lysie, Nomie,
40Nihil est tibi quod obstat: nihil est tibi quod obest:
Coluberue dirus aestu, Lybicaeue iuba leae,
Rigidusue montis aspri, nemorumue ferus apex,
Fluuiusue curuicursor, Thetis aut reciprocipes,
Notus aut periculosus, Boreasue maritimus,
45Zephyrusue dona ueris genitabilia ciens.
Tua lege sensit acri iuga decolor Oriens:
Tua prima Dithyrambi nota, clamor io, io:
Tua prima sunt triumphi nova stemmata titulis:
Acies tuis ut armis truculenta, gigas obiit:
50Rabies reflexit in seipsa bipennifera cadens.
Canimus, tot atque tantos domitare sacrilegos:
Male poenitere Mineidas artis et operae:
Temerarios tumultus ubi sancta celebritas
Simul hausit; et simul tum fuit ulta facinora.
55Peregrine, Semitalis, Myrionyme, Xenie,
Hyperemeroclophypne, Ploinerterobathypne,
Geminusque et unus idem: uarius, similis item:
Nomius, Thyonieus, Nyctilieus, Oreodromus:
Tua lympha pura fontis: tua munera laticis
60Salientis e rotundis sinubus grauis acini.
Tibi prima mella pingues dederunt liquida faui.
Neque soli aratra iactat sibi sulciseca Ceres:
Neque Vesta mater auctos sibi montipera lares:
Neque iura sancta summo Themis ardua solio :
65Neque sceptra Iuppiter uindicat aurea sine te.
Animantibus repletur tibi terra, tibi mare.
Comes est recens Iuuentas stata, nescia tenebrae,
Bona sempiterna uitae uegetantia cumulans.
Duce te super supremi ferimur spatia poli:
70Fruimurque caelitum ui, fruimurque dape deum.
Sine te deus fatigat temere pius Helicon:
Temere impedita languet pigra uena, cita prius.
Mihi tauriformis Euan, mihi Merotrophe ueni.
Modo lenta siste uestigia munere ferulae:
75Modo sustine, profanis fera pectora feriens.
Genitus bis ex eodem, semel ante satus eras.
Pater, obstetrix, et idem fuit ille pia parens.
Toties satus, biformis, modo foemina, modo uir:
Temesa idem, Iacchus idem: dubius neque dubius.
80Igitur si Eleusin aris Cerealibus agitas,
Erycina siue Cypro Cytherea Venus alit,
Uel amas Osiris undas colocasiopatulas,
Tibi temporum reponunt uariante pede uices:
Saturas hiems quietes, aliaeque uiridia
85Modo serta flore picto, modo fructibus obita.
Comes uda cymbalisque crotalisque fit Hecate
Hera, mutuata puri tua lumina radii,
Ululata noctilucis per inania triuiis,
Facies triplex in una, triplici unica facie.
90Ades o Nysaee, ades Carpine, Botrypyrigenes,
Fremie, Agriota, Leneie, Manice, Hymenie,
Opulentitatis altor, Genius triticiferae:
Tibi spica uentilatis acerosa reliquiis
Opera tua, atque uanni officio liquida nitet.
95Dator alme Bacche pacis, dator alme remedii:
Iuga siqua seruitutis mala blanditia parat.
Metus ipse tu deorum, neque laetitia minor:
Prout explicata cordis cita seminia sipas:
Tua siqua uis ligarit, tua soluerit eadem.
100Reliquum, quod est in orbe hoc, nihil est ad ea labor.
Cryphomysta, Die, Licnita, Sabazie, Chthonie,
Abige incubantis immania taedia senii,
Referens retro fugacem ambrosiae latice diem.
Subitus sed unde mi corda furor trepida quatit?
105Feror, auferor, fatigor: uacua in specua rapit.
Comitatus iste, quisnam? quis ad hoc iter adigit?
Thyas hinc, et hinc Edonis trieterias ululat:
Ubi tibias Mimallon bifores meribibula,
Ubi rapta mugienti sua funera uitulo
110Tremibomboraucus inflat duo cornua capripes.
Rubicunda bucca turget: rubidus tumet oculus.
Nigra flexicrus corymbi comat orbibus hedera.
Manus inquieta thyrsum colubrigerula rotat,
Latitantium ferarum populans domicilia.
115Fremit orba solitudo, nemora auia reboant.
Sed ubi leuem relinquo Salium caprifemorem,
Calamicinem Lupercum, subidum choreisequam,
Sibi Pana flantem acutis noua sibila tubulis.
Sonat ille sic nouenis ab arundinibus herum.
120Thiasota blande pando residens pecore senex,
Tityrisca uis uocat te, teretismata titubans,
Crepericrepante crispans caua tympana digito.
Ita torquemusta spument tibi praela, tibi uehes:
Ita uinolenta Maenas tremulum regat equitem:
125Neque cantari fidelis sitis attenuet opes,
Sed onustior perennis fluat agmine scatebra:
Adhibe me alumni ad almi sacra mystica socium:
Mala cuius Ata frustra cupit esse familiae,
Stygis Ata facta dirae famula obruta scelere.
130Hagne, Liber, Orgiastes, Nooorme, Vitulifrons,
Holodesme, Brasmocrator, Pericionie uigor,
Aperi parata solis mihi crypta loca piis,
Procul artibus profani popularis humilibus.