Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 7
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

fortuna quoque inlustriorem plebeium consulem fecit; [2] nam cum ingentem Gallorum exercitum in agro Latino castra posuisse nuntiatum esset, Scipione gravi morbo implicito Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum. [3] is impigre exercitu scripto, cum omnes extra portam Capenam ad Martis aedem convenire armatos iuniores iussisset signaque eodem quaestores ex aerario deferre, quattuor expletis legionibus quod superfuit militum P. Valerio Publicolae praetori tradidit, [4?] auctor² patribus scribendi [p. 434] alterius exercitus, quod ad incertos belli eventus³ subsidium rei publicae esset. [5] ipse iam satis omnibus instructis comparatisque ad hostem pergit. cuius ut prius nosceret vires quam periculo ultimo temptaret, in tumulo quem proximum castris Gallorum capere potuit vallum ducere coepit. [6] gens ferox et ingenii avidi ad pugnam cum procul visis Romanorum signis ut extemplo proelium initura explicuisset aciem, postquam neque in aequum demitti⁴ agmen vidit et cum loci altitudine tum vallo etiam tegi Romanos, perculsos pavore rata, simul opportuniores quod intenti tum maxime operi essent, truci clamore adgreditur. [7] ab Romanis nec opus intermissum—triarii erant qui muniebant—et ab hastatis principibusque, qui pro munitoribus intenti armatique steterant,⁵ proelium initum. [8] praeter virtutem locus quoque superior adiuvit, ut pila omnia hastaeque non tamquam ex aequo missa vana, quod plerumque fit, caderent, sed omnia librata ponderibus figerentur; [9] oneratique telis Galli, quibus aut corpora transfixa aut praegravata inhaerentibus gerebant scuta, cum cursu paene in adversum subissent, primo incerti restitere; [10] dein, cum ipsa cunctatio et his animos minuisset et auxisset hosti, impulsi retro ruere alii [p. 436] super alios stragemque inter se caede ipsa foediorem⁶ dare; adeo praecipiti turba obtriti plures quam ferro necati.