5.
[9]
atque
ut eius diversa studia in dissimili ratione perspicere possitis,
nemo est in ludo gladiatorio paulo ad facinus audacior qui
se non intimum Catilinae esse fateatur1, nemo in scaena levior
et nequior qui se non eiusdem prope sodalem fuisse commemoret.
atque idem tamen stuprorum et scelerum exercitatione
adsuefactus frigore et fame et siti et vigiliis perferendis
fortis ab istis praedicabatur, cum industriae subsidia atque instrumenta
virtutis in libidine audaciaque consumeret2.
[10]
hunc
vero si secuti erunt sui comites, si ex urbe exierint desperatorum
hominum flagitiosi greges, o nos beatos, o rem
publicam fortunatum, o praeclaram laudem consulatus mei!
non enim iam sunt mediocres hominum libidines, non
humanae et3 tolerandae audaciae; nihil cogitant nisi caedem,
nisi incendia, nisi rapinas. patrimonia sua profuderunt,
fortunas suas obligaverunt4; res eos iam pridem5, fides nuper
deficere coepit: eadem tamen illa quae erat in abundantia
libido permanet6. quod si in vino et alea comissationes
solum et scorta quaererent, essent illi quidem desperandi,
sed tamen essent ferendi: hoc vero quis ferre possit, inertis
homines fortissimis viris insidiari, stultissimos prudentissimis,
ebrios7 sobriis, dormientis vigilantibus? qui mihi8
accubantes in conviviis, complexi mulieres impudicas, vino
languidi, conferti cibo, sertis redimiti, unguentis obliti,
debilitati stupris eructant sermonibus suis caedem bonorum
atque urbis incendia.
[11]
quibus ego confido impendere fatum
aliquod et poenam iam diu improbitati, nequitiae, sceleri,
libidini debitam aut instare iam plane aut certe appropinquare.
quos si meus consulatus, quoniam sanare non
potest, sustulerit, non breve nescio quod tempus sed multa
saecula propagarit rei publicae. nulla enim est9 natio quam
pertimescamus, nullus rex qui bellum populo Romano facere
possit. omnia sunt externa unius virtute terra marique
pacata: domesticum bellum manet, intus insidiae sunt10, intus
inclusum periculum est, intus est hostis. cum luxuria nobis,
cum amentia, cum scelere certandum est. huic ego
me bello ducem profiteor, Quirites; suscipio inimicitias
hominum perditorum; quae sanari poterunt quacumque
ratione sanabo, quae resecanda erunt non patiar ad perniciem
civitatis manere11. proinde aut exeant aut quiescant
aut, si et in urbe et in eadem12 mente permanent, ea quae
merentur exspectent.
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.