M. Tullius Cicero, For Marcus Caelius
Albert Clark, Albert Curtis Clark, Ed.

31. [74] vellem alio potius eum cupiditas gloriae detulisset; sed abiit huius tempus querelae¹. accusavit C.² Antonium, conlegam meum, cui misero praeclari in rem publicam benefici memoria nihil profuit, nocuit opinio malefici cogitati. postea nemini umquam³ concessit aequalium plus ut in foro, plus ut⁴ in negotiis versaretur causisque amicorum, plus ut valeret inter suos gratia. quae nisi vigilantes homines, nisi sobrii, nisi industrii consequi non possunt, omnia labore et diligentia est consecutus. [75] in hoc flexu quasi aetatis — nihil enim occultabo fretus humanitate ac sapientia vestra — fama adulescentis paululum⁵ haesit ad metas notitia nova eius⁶ mulieris et infelici vicinitate et insolentia voluptatum, quae, cum inclusae diutius et prima aetate compressae et constrictae fuerunt, subito se non numquam profundunt atque eiciunt⁷ universae. qua ex vita vel dicam quo ex sermone — nequaquam enim tantum erat quantum homines loquebantur — verum ex eo quicquid erat emersit totumque se eiecit atque extulit, tantumque abest ab illius familiaritatis infamia ut eiusdem nunc ab sese inimicitias odiumque propulset. [76] atque ut iste interpositus sermo deliciarum desidiaeque moreretur — fecit me invito me hercule⁸ et multum repugnante me⁹, sed tamen fecit — nomen amici mei de ambitu detulit; quem absolutum insequitur, revocat; nemini nostrum obtemperat, est violentior quam vellem. sed ego non loquor de sapientia, quae non cadit in hanc aetatem; de impetu animi loquor, de cupiditate vincendi, de ardore mentis ad gloriam; quae studia in his iam aetatibus nostris contractiora esse debent, in adulescentia vero tamquam in herbis significant¹⁰ quae virtutis maturitas et quantae fruges industriae sint futurae. etenim semper magno ingenio adulescentes refrenandi potius a gloria¹¹ quam incitandi fuerunt; amputanda plura sunt illi aetati, si quidem efflorescit¹² ingeni laudibus, quam inserenda. [77] qua re, si cui nimium effervisse videtur huius vel in suscipiendis vel in gerendis inimicitiis vis¹³, ferocitas, pertinacia¹⁴, si quem etiam minimorum horum aliquid¹⁵ offendit, si purpurae genus, si amicorum catervae, si splendor, si nitor, iam ista deferverint¹⁶, iam aetas omnia, iam res, iam¹⁷ dies mitigarit.