9.
[19]
alterum
genus est eorum qui, quamquam premuntur aere alieno,
dominationem tamen exspectant, rerum potiri volunt, honores
quos quieta re publica desperant perturbata se
consequi1 posse arbitrantur. quibus hoc praecipiendum
videtur, unum scilicet et idem quod reliquis omnibus, ut
desperent id2 quod conantur se consequi posse: primum
omnium me ipsum vigilare, adesse, providere rei publicae;
deinde magnos animos esse in bonis viris, magnam concordiam
ordinum3, maximam multitudinem4, magnas praeterea
militum copias5; deos denique immortalis huic invicto populo,
clarissimo imperio, pulcherrimae urbi contra tantam
vim sceleris praesentis auxilium esse laturos. quod si iam
sint id quod summo6 furore cupiunt adepti, num illi in
cinere urbis et in sanguine civium, quae mente conscelerata
ac nefaria concupiverunt, consules se7 aut dictatores aut
etiam reges sperant futuros? non vident id se cupere quod,
si adepti sint, fugitivo alicui aut gladiatori concedi sit8
necesse?
[20]
Tertium genus est aetate iam adfectum, sed
tamen exercitatione robustum; quo ex genere iste est9 Manlius
cui nunc Catilina succedit. hi10 sunt homines ex eis
coloniis quas11 Sulla constituit; quas ego universas civium
esse optimorum et fortissimorum virorum sentio, sed tamen
ei sunt12 coloni qui se in13 insperatis ac repentinis pecuniis
sumptuosius insolentiusque iactarunt. hi dum aedificant
tamquam beati, dum praediis14 lectis15, familiis magnis, conviviis
apparatis delectantur, in tantum aes alienum inciderunt
ut, si salvi esse velint, Sulla sit eis ab16 inferis excitandus:
qui etiam non nullos agrestis homines tenuis atque egentis
in eandem illam spem rapinarum veterum impulerunt. quos
ego utrosque17 in eodem genere praedatorum direptorumque
pono, sed eos hoc moneo, desinant furere ac proscriptiones
et dictaturas cogitare. tantus enim illorum temporum dolor
inustus est civitati ut iam ista non modo homines sed ne
pecudes quidem mihi passurae esse videantur.
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 se consequi αh: consequi se βγ
3 ordinum supplevi: om. codd.
4 maxima multitudine a: in maxima multitudine Halm
5 militum copias αh: copias militum cett.
7 consules se αh: se consules cett.
11 quas α: quas Faesulas cett.
12 ei sunt insunt Eberhard
13 in Ernesti: om. codd.
14 praediis praesidiis Aaou
16 eis ab ab a: ab his h
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1908. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.