12.
sed quid ego longinqua commemoro?
fuit hoc quondam, fuit proprium1 populi Romani longe
a domo bellare et propugnaculis imperi sociorum fortunas,
non sua tecta defendere. sociis ego vestris2 mare per hosce3
annos clausum fuisse dicam, cum exercitus vestri numquam
Brundisio4 nisi hieme summa5 transmiserint? qui ad vos ab
exteris nationibus venirent, captos querar, cum legati populi
Romani redempti sint? mercatoribus mare tutum6 non
fuisse dicam, cum duodecim secures in praedonum potestatem
pervenerint?
[33]
Cnidum aut7 Colophonem aut Samum,
nobilissimas urbis, innumerabilisque alias captas esse commemorem,
cum vestros portus atque eos portus quibus
vitam ac8 spiritum ducitis in praedonum fuisse potestate9
sciatis? an vero ignoratis portum Caietae celeberrimum
et10 plenissimum navium inspectante praetore a praedonibus
esse direptum, ex Miseno autem eius ipsius liberos qui cum
praedonibus antea11 bellum gesserat12 a praedonibus esse sublatos?
nam quid ego Ostiense incommodum atque illam
labem atque ignominiam rei publicae querar, cum prope
inspectantibus vobis classis ea cui consul populi Romani
praepositus esset a praedonibus capta atque depressa13 est?
pro di immortales! tantamne14 unius hominis incredibilis ac
divina virtus tam brevi tempore lucem adferre rei publicae
potuit ut vos, qui modo ante ostium Tiberinum classem
hostium videbatis, ei15 nunc nullam intra Oceani ostium
praedonum navem esse16 audiatis?
[34]
atque haec qua celeritate
gesta sint, quamquam videtis, tamen a me in dicendo
praetereunda non sunt. quis enim umquam aut obeundi
negoti aut consequendi quaestus studio tam brevi tempore
tot loca adire, tantos cursus conficere potuit, quam celeriter
Cn. Pompeio duce tanti belli impetus navigavit? qui nondum
tempestivo ad navigandum mari17 Siciliam adiit, Africam
exploravit, inde18 Sardiniam cum classe venit atque haec
tria frumentaria subsidia rei publicae firmissimis praesidiis
classibusque munivit.
[35]
Inde cum se19 in Italiam recepisset,
duabus Hispaniis et Gallia Transalpina20 praesidiis ac navibus
confirmata21, missis item in oram Illyrici maris et in Achaiam
omnemque Graeciam navibus Italiae duo maria maximis
classibus firmissimisque22 praesidiis adornavit, ipse autem ut
Brundisio23 profectus est, undequinquagesimo die totam ad
imperium populi Romani Ciliciam adiunxit; omnes qui
ubique praedones fuerunt partim capti interfectique sunt,
partim unius huius se imperio ac potestati dediderunt24.
idem Cretensibus, cum ad eum usque in25 Pamphyliam
legatos deprecatoresque misissent, spem deditionis non
ademit obsidesque imperavit. ita tantum bellum, tam
diuturnum, tam longe lateque dispersum, quo bello omnes
gentes ac nationes premebantur, Cn. Pompeius extrema
hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit.
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 fuit proprium proprium H
2 ego vestris H: ego nostris Et: vestris ego δπ
4 Brundisio H: a Brundisio cett. (cf. §35)
5 hieme summa HE: summa hieme cett.
6 mare tutum H: tutum mare cett.
8 ac HEt, Gellius 1. 7. 16: et πδ
9 potestatem Gellius
10 et H: ac E: atque cett.
11 antea H: antea ibi cett. (cf. Mil. §50)
12 gesserat Hπψ: gesserant Ebt: gesserunt ς
13 depressa Modius: deprehensa H: oppressa cett.
14 tantamne W (?), Hotoman: tantane cett.
16 esse om. H
17 nondum... mari hoc loco hab. HEW, post venit tπδ
18 inde in b1, Hotoman
19 cum se HE: se cum cett.
20 Transalpina HE: Cisalpina πδ (Transalpina... Achaiam om. t）
21 confirmatis H
22 firmisque H
23 Brundisio HEW: a Brundisio cett. (cf. §32)
24 huius se... dediderunt HE: huius... se dediderunt bπ: huius... se dederunt (did- t) tσψ
25 usque in usque Hb1
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1908. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.