3.
nam quod legem de ambitu tuli, certe ita tuli ut
eam quam mihimet ipsi iam pridem tulerim1 de civium
periculis defendendis non abrogarem2. etenim si largitionem
factam esse confiterer idque recte factum esse
defenderem, facerem improbe, etiam si alius legem tulisset;
cum vero nihil commissum contra legem esse defendam,
quid est quod meam defensionem latio legis impediat?
[6]
negat3 esse eiusdem severitatis Catilinam exitium rei
publicae intra moenia molientem verbis et paene imperio
ex4 urbe expulisse et nunc pro L. Murena dicere. ego
autem has partis5 lenitatis et misericordiae quas me natura
ipsa docuit semper egi libenter, illam vero gravitatis severitatisque
personam non appetivi, sed ab re publica mihi
impositam sustinui, sicut huius imperi dignitas in summo
periculo civium postulabat. quod si tum, cum res publica
vim et severitatem desiderabat, vici naturam et tam vehemens
fui quam cogebar, non quam volebam, nunc cum
omnes me causae ad misericordiam atque ad6 humanitatem
vocent, quanto tandem studio debeo naturae meae consuetudinique
servire? ac de officio defensionis meae ac de
ratione accusationis tuae fortasse etiam alia in parte
orationis dicendum nobis erit.
[7]
sed me, iudices, non minus hominis sapientissimi atque
ornatissimi, Ser. Sulpici, conquestio quam Catonis accusatio
commovebat7 qui gravissime et acerbissime se ferre8 dixit me
familiaritatis necessitudinisque oblitum causam L. Murenae
contra se defendere. huic ego, iudices, satis facere cupio
vosque adhibere arbitros. nam cum grave est vere accusari
in amicitia, tum, etiam si falso accuseris, non est neglegendum.
ego, Ser. Sulpici, me in petitione tua tibi omnia
studia atque officia pro nostra necessitudine et debuisse
confiteor et praestitisse arbitror. nihil tibi consulatum
petenti a me defuit quod esset aut ab amico aut a gratioso
aut a consule postulandum. abiit9 illud tempus; mutata
ratio est. sic existimo, sic mihi persuadeo, me tibi contra
honorem Murenae10 quantum tu a me postulare ausus sis,
tantum debuisse, contra salutem nihil debere.
[8]
neque
enim, si tibi tum cum peteres consulatum studui, nunc11 cum
Murenam ipsum petas, adiutor eodem pacto esse debeo.
atque hoc non modo non12 laudari sed ne concedi quidem
potest ut amicis nostris accusantibus non etiam alienissimos
defendamus.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 tuleram Bake
2 abrogarim Wesenberg
3 negat negas Kayser (Cato ante Catilinam add. Hotoman）
5 partis Sylvius: artis codd.
7 accusatio commovebat cattio acommovebat ς: captio commovebat A
8 se ferre Lambinus: ferme codd.
10 L. Murenae Lambinus
11 consulatum studui nunc scripsi (ex Quintil. xi. 1. 68 se studuisse petitioni Sulpicii contra honorem Murenae, non idem debere actioni contra caput): consulatum adfui nunc ψ2: om. cett.
12 non modo non non modo Müller
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1908. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.