41.
si, quod Iuppiter omen
avertat! hunc vestris sententiis adflixeritis, quo se miser
vertet? domumne? ut eam imaginem clarissimi viri,
parentis sui, quam paucis ante diebus laureatam in sua
gratulatione conspexit, eandem deformatam ignominia
lugentemque videat? an ad matrem quae misera modo
consulem osculata filium suum nunc cruciatur et sollicita
est ne eundem paulo post spoliatum omni dignitate
conspiciat?
[89]
sed quid eius matrem1 aut domum appello
quem nova poena legis et domo et parente et omnium
suorum consuetudine conspectuque privat? ibit igitur in
exsilium miser? quo? ad Orientisne partis in quibus
annos multos legatus fuit, exercitus2 duxit, res maximas
gessit? at habet magnum dolorem, unde cum honore
decesseris, eodem cum ignominia reverti. an se in contrariam
partem terrarum abdet, ut Gallia Transalpina, quem
nuper summo cum imperio libentissime viderit, eundem
lugentem, maerentem, exsulem videat? in ea porro
provincia quo animo C. Murenam fratrem suum aspiciet?
qui huius dolor, qui illius maeror erit, quae utriusque
lamentatio, quanta autem perturbatio fortunae atque
sermonis, cum3, quibus in locis paucis ante diebus factum
esse consulem Murenam nuntii litteraeque celebrassent4 et
unde hospites atque amici gratulatum Romam concurrerent5,
repente exstiterit6 ipse nuntius suae calamitatis!
[90]
quae si acerba, si misera, si luctuosa sunt, si alienissima
a7 mansuetudine et misericordia vestra, iudices,
conservate populi Romani beneficium, reddite rei publicae
consulem, date hoc ipsius pudori, date patri mortuo,
date generi et familiae, date etiam Lanuvio8, municipio
honestissimo, quod in hac tota causa9 frequens maestumque
vidistis. nolite a sacris patriis Iunonis Sospitae,
cui omnis consules facere necesse est, domesticum et
suum consulem potissimum10 avellere. quem ego vobis,
si quid habet aut momenti commendatio aut auctoritatis
confirmatio mea, consul consulem, iudices, ita commendo
ut cupidissimum oti11, studiosissimum bonorum, acerrimum
contra seditionem, fortissimum in bello, inimicissimum huic
coniurationi quae nunc rem publicam labefactat futurum
esse promittam et spondeam.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 eius matrem Zumpt: ego matrem codd.: ego matrem eius Halm
2 exercitus Lag. 9: et exercitus mei
3 cum Richter: quod codd.
4 celebrassent celebrarint Richter: celebrarant Boot
5 concurrerent χ2: concurrerint cett.: concurrerant Lag. 9, Boot
6 exstiterit scripsi: exciderit ψ2: excidet cett.: existet Gulielmius
9 causa Aψ2ω: om. cett. (etiam B）
10 potissimum om. A
11 ut cupidissimum otii ψ2, ed. R: cupidissimum osci ς: cupidissimum hosti πψ1ω: ut cupidissimi hostes φ: cupidissimum Bχ: cupidissime A
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1908. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.