[52]
[54] nova sorte id est magna: nam novum non est quod fuerat ante promissum. magnam autem sortem vocavit singulare certamen.
[57] per si quis amatae tangit honos animum si, quia te regina rogat, tuam commovet mentem: sic in septimo “siqua piis animis manet infelicis Amatae gratia” .
[59] in te omnis domus inclinata recumbit totum digessit ante per species, et sic se contulit ad generalitatem. et est a ruina translatio.
[60] manum committere teucris ab omni eum bello, non tantum a singulari certamine dehortatur.
[62] et me turne manent mire agit: nam quia scit virum fortem suam mortem facile posse contemnere, deterret eum, dicens se simul esse morituram: ut qui periculum non timet, formidet invidiam.
[63] nec generum Aenean captiva videbo mire et fidem suam et studium circa Turnum expressit.
[64] accepit vocem ordo est: accepit vocem matris Lavinia, flagrantes genas lacrimis perfusa, id est lacrimis genas perfusas habens: Statius “et gemitu maestos imitata parentes” .
[66] ignem subiecit rubor hypallage est pro 'cui ignis animi subiecit ruborem'. movebatur autem, intellegens se esse tantorum causam malorum, sicut supra ipse “causa mali tanti, oculos deiecta decoros” .
[67] violaverit ostro si quis ebur Homeri comparatio, unde et 'violaverit' transtulit: ille enim ait μιήνῃ.
[68] mixta rubent ubi lilia multa Alba rosa aut ubi multa alba lilia permixta rubent rosa, id est rosae coniunctione: naturaliter enim omnis candor vicinum in se trahit ruborem.
[70] illum turbat amor invenit occasionem, qua Turnus magis moveretur in bellum.
[74] neque enim turno mora libera mortis duplex hoc loco est expositio. aut enim ordo est: ne, quaeso, mater, ne me lacrimis, id est tanto mortis omine, prosequaris, ad duri Martis certamina proficiscentem: neque enim Turno mora libera est non eundi post iam promissum singulare certamen. aut certe hoc dicit: noli me, mater, ad bellum euntem ominosis lacrimis prosequi: 'neque enim Turno mora libera mortis', id est neque enim in potestate mea est moram inferre venientibus fatis, ac si diceret: si inminet, periturus sum, etiam si minime ad bella proficiscar. sciendum tamen est, locum hunc unum esse de insolubilibus XIII. quae habent obscuritatem, licet a multis pro captu resolvantur ingenii.
[76] cum primum crastina caelo puniceis invecta rotis hoc loco aviditas pugnaturi exprimitur. sane nunc non dicit oriri diem, sed designat tempus, quo vult ut uterque ad certamen singulare procedat.
[79] nostro dirimamus sanguine bellum bene se omnibus commendat hoc dicto, siquidem suum sanguinem pro omni bello dicit posse sufficere.
