[570]
[571] umbris ut supra “forma dei” : vel 'umbris' terroribus.
[572] corripit e somno corpus omen est futurae tempestatis.
[573] praecipites ut supra Mercurius 'non fugis hinc praeceps?' sane non nulli ita distingunt 'sociosque fatigat praecipites', ut adlocutio hinc videatur incipere 'vigilate viri et considite transtris'. et est usitata figura 'fatigat et praecipites facit'. fatigat cum clamore increpat, ut “undique collecti coeunt Martemque fatigant” . viri habet haec commemoratio multum adhortationis, ut alibi “festinate viri” . transtris pro 'in transtris'. citi celeres.
[575] festinare fugam antique, ut “tum iussa Sibyllae, haud mora, festinant” . incidere funes hoc ad significandam rem festinantis pertinet, id est non 'solvere', sed 'incidere'.
[576] ecce iterum stimulat phantasia est ad sociorum terrorem: sic in sexto “deus, ecce deus” . an 'iterum' qui prius advenerat, cum ait 'tu nunc Carthaginis altae'. sancte deorum emphasis, quasi adhuc praesens deus urgeat navigare. et aut distinguendum 'sancte', aut 'sancte deorum' secundum Ennium dixit “respondit Iuno Saturnia sancta dearum” .
[577] quisquis es atqui supra dixit 'omnia Mercurio similis'. sed sciendum est secundum Tullium in libris de deorum natura tres esse Mercurios: superum, terrenum, inferum. ergo 'quisquis es' aut quicumque de tribus: quamvis alii nec unius potestatis, nec unius nominis, nec unius vultus volunt esse Mercurium: an quia deorum vera nomina nemo novit: aut certe ad Iovem spectat, id est 'quisquis es' qui praecipis: ut in nono “quisquis in arma vocas” , cum Irin vidisset, id est quicumque Irin misisti. plane illud occurrit, quod ait 'deus aethere missus ab alto', ubi et Iovem conplectitur et supernum Mercurium. sed potest et hoc loco ut diximus quasi phantasiam facere propter socios, et 'quisquis es' ideo dicere, quia, licet viderit, non tamen re vera novit esse Mercurium: unde ait supra et 'formam' et 'vultum' et 'visa monere est'. vel 'quisquis es' secundum pontificum morem qui sic precantur “Iuppiter omnipotens, vel quo alio te nomine appellari volueris” . non nulli tamen quattuor Mercurios tradunt, unum Caeli et Diei filium, amatorem Proserpinae, alterum Liberi patris et Proserpinae filium, tertium Iovis et Maiae, quartum Cyllenii filium, cuius mater non proditur, a quo Argus clam occisus est, qui hoc metu in Aegyptum profugit et ibi invenisse primum disciplinam litterarum et numerorum dicitur: qui lingua Aegyptiorum ΘΕΥΘ appellatur, de cuius nomine etiam mensis dictus est. iterum paremus quia iam semel paruerat praeparatione navigiorum.
[578] et sidera caelo dextra feras 'dextra' prospera. et 'sidera' hoc est ventos, qui ex ortu siderum aut mites et prosperi, aut turbulenti et adversi sunt. sic in georgicis “praeterea tam sunt arcturi sidera nobis” : nec enim 'sidera' dicit re vera, cum arcturus una sit stella: ergo 'dextra sidera' ventos vel tempora.
[580] fulmineum quidam fulgentem accipiunt. strictoque videtur abundare 'stricto', cum dixerit 'vaginaque eripit ensem'.
[581] idem pro eo quod est unus, ut “rex Iuppiter omnibus idem” . rapiuntque num ancoras? rvuntque ipsi ruunt, id est cum impetu festinant.
[582] litora deservere mira descriptio festinationis.
[583] torquent spumas ita enim remus agitur, ut fluctus torqueatur.
